Kardinaal Marc Ouellet kent de werkdruk van het pausschap

De Canadese kardinaal Marc Ouellet geldt als een van de meest vooraanstaande kanshebbers om Paus Benedictus XVI op te volgen. Hij heeft een centrale rol in het Vaticaan en ervaring in Noord- en Zuid-Amerika. Ouellet stelt zich echter terughoudend op over zijn kansen op het pausschap. ,,Ik denk dat anderen het beter zouden kunnen.’’

Door Frank Kuin

Montreal. Marc Ouellet, de Canadese kardinaal die kans maakt om te worden gekozen tot paus, staat bekend als een spirituele man van overtuiging, met internationale ervaring in Noord- en Zuid-Amerika en het Vaticaan. Ouellet was een vertrouweling van Paus Benedictus XVI, en werd door hem in 2010 aan het hoofd geplaatst van de Congregatie van Bisschoppen.

Kardinaal Marc Ouellet

De 68-jarige Ouellet geldt wegens zijn centrale rol in het Vaticaan, die hem in staat heeft gesteld een stempel te drukken op de benoeming van ongeveer 5.000 bisschoppen, als een van de machtigste mannen in de katholieke kerk. De voormalige aartsbisschop van Québec-Stad, in de overwegend Franstalige provincie Québec, werd in 2003 benoemd tot kardinaal door Paus Johannes Paulus II.

Ouellet, die vijf talen spreekt, heeft een plaats op de meeste lijstjes van de meest waarschijnlijke papabili – ook al omschreef hij het vooruitzicht van het pausschap ooit half schertsend als ,,een nachtmerrie’’ wegens de vele verantwoordelijkheden van het ambt. ,,Ik moet er klaar voor zijn’’, zei Ouellet vorige week tijdens een interview met de Canadese omroep CBC over de mogelijkheid dat hij paus kan worden. ,,Ook al denk ik dat anderen het waarschijnlijk beter zouden kunnen.’’

Het is geen valse bescheidenheid. Het leiderschap van 1,2 miljard katholieken zou een overweldigende taak zijn voor een man uit Québec, een maatschappij die in voorbije eeuwen is gebouwd door de katholieke kerk, maar sinds de jaren ’60 drastisch is ontkerkelijkt. De overwegend Franstalige provincie is nu een van de meest liberale van het land, met brede steun voor kwesties als abortus en homohuwelijk, en het grootste aantal ongetrouwde stellen in Canada.

Ouellet heeft weinig kunnen veranderen aan de leegloop van de kerk in Québec, die hij wijt aan ,,een spirituele leegte veroorzaakt door een religieuze en culturele scheuring en een collectief geheugenverlies.’’ De Québécois van vandaag zijn volgens hem ,,hun oriëntatie kwijt, ongemotiveerd, gevoelig voor instabiliteit en verknocht aan vergankelijke, oppervlakkige waarden.’’

De kathedraal Marie Reine du Monde in Montreal. De katholieke kerk heeft een grote rol gespeeld bij de vorming van Quebec, maar de provincie is sinds de jaren ’60 drastisch ontkerkelijkt.

Ouellet werd in 1944 geboren in La Motte, een afgelegen dorp in het noordwesten van Québec, ongeveer 600 kilometer van Montreal, als derde van acht kinderen. Zijn moeder en de meeste van zijn broers en zussen wonen nog steeds in La Motte, een plaatsje van nog geen 500 inwoners dat één winkel heeft, maar geen hotel of restaurant. De plaatselijke kerk is wegens gebrek aan belangstelling verbouwd tot buurtcentrum; eens in de twee weken wordt er op zondag een mis opgedragen voor enkele kerkgangers.

In zijn jongensjaren was Ouellet een behendige speler van ijshockey, maar een ongeluk op het ijs waarbij hij zijn been brak maakte een vroegtijdig einde aan zijn sportcarriere. De periode van zijn revalidatie leidde echter tot een spirituele opleving, en Ouellet besloot tot een leven als priester. Hij werd gewijd tot priester in 1968, en sloot zich aan bij de Sulpicianen, een gemeenschap van priesters die zich toewijdt aan apostolisch leven.

In de jaren die volgde bracht hij veel tijd door in Zuid-Amerika, onder meer als een leraar en missionaris in Colombia. Zijn banden met Latijns en Amerika, en het feit dat hij Spaans spreekt, gelden als pluspunten bij de benoeming van een nieuwe paus. Latijns Amerika is een regio van groot belang voor de katholieke kerk. ,,De helft van de katholieken in de wereld bevindt zich in Latijns Amerika’’, zei hij in een interview met de Canadese krant The Globe and Mail. ,,Het zou mij niet verbazen als de volgende paus uit Latijns Amerika komt.’’

Ook gaf Ouellet les in Montreal en studeerde hij theologie in Rome. Naast Frans, Engels, Spaans en Italiaans spreekt hij ook Duits.

,,Het zou mij niet verbazen als de volgende paus uit Latijns Amerika komt’’

Ondanks zijn vriendelijke voorkomen is Ouellet echter nauwelijks een krachtige vernieuwer binnen de katholieke kerk. Als aartsbisschop van Québec-Stad van 2003 tot 2010 schroomde Ouellet niet om controversiële onderwerpen als abortus en het homohuwelijk te veroordelen – een bereidheid om traditionele waarden van de kerk te verdedigen die worden gezien als een voordeel bij de komende verkiezing van de nieuwe paus.

In 2010, kort voor zijn klim naar het Vaticaan, deed Ouellet zijn meest controversiële uitspraak, toen hij een positie innam tegen abortus, zelfs in het geval van verkrachting. ,,Moreel gezien is het altijd een misdaad om het leven te nemen van een onschuldige,’’ aldus Ouellet. ,,Er is al een slachtoffer, moet er een tweede worden gemaakt?’’ De positie kwam hem op brede veroordeling te staan.

Wegens zijn nauwe banden met Benedictus XVI kent Ouellet de verantwoordelijkheden en druk van het pausschap als weinig anderen. Het maakt hem terughoudend in zijn ambitie. ,,Ik zie de werkdruk waar de paus mee te maken heeft,’’ aldus Ouellet. ,,Het is niet iets waar ik jaloers op ben. Het is een verpletterende verantwoordelijkheid.’’