Tien AK-47’s afrekenen wordt verdacht

Drugskartels in Mexico voeren hun bloedige strijd met wapens uit de VS. De Amerikaanse overheid wil de ‘ijzeren rivier’ dempen. Wapenverkopers in de grensstaten worden verplicht om te melden wanneer een klant meerdere semi-automatische geweren aanschaft. Te laat, vinden ze aan de grens.

Door Frank Kuin

Laredo. Het is druk op de brug over de Rio Grande tussen het Amerikaanse grensstadje Laredo en de plaats Nuevo Laredo in buurland Mexico. Twee rijstroken in beide richtingen staan vol met auto’s, taxi’s en fietsers, en aan weerszijden van de brug gaan stromen voetgangers. Vooral het verkeer richting Texas staat vast, wegens intensieve douanecontroles. De wachttijd voor de puerto fronterizo van Mexico is korter.

Richting Mexico staat een waarschuwingsbord: „Verboden vuurwapens en ammunitie naar Mexico te brengen. Straf: gevangenis.” Mexico kent, in tegenstelling tot de Verenigde Staten, strikte beperkingen op vuurwapenverkoop. Toch mag de waarschuwing nauwelijks baten, want Amerika is veruit de grootste bron van vuurwapens bij de drugsoorlog in Mexico – een bloedige strijd waarbij sinds 2006 naar schatting 37.000 mensen zijn omgekomen.

De brug over de Rio Grande tussen het Amerikaanse grensstadje Laredo en de plaats Nuevo Laredo in  Mexico.

De toevoer van wapens uit de VS is de brandstof voor die oorlog. Volgens een rapport dat openbaar is gemaakt door de Amerikaanse regering was 87 procent van de ongeveer 100.000 vuurwapens die tussen 2004 en 2009 in beslag zijn genomen door Mexicaanse autoriteiten – veelal semi-automatische geweren – afkomstig uit de VS. Van die ‘ijzeren rivier’ kwam 40 procent van verkopers in Texas, meer dan welke andere staat ook.

Raul Salinas, burgemeester van Laredo en een voormalige agent van de FBI, voert een gedreven campagne om die wapentoevoer aan de drugskartels af te snijden. „We moeten de wapens die zuidwaarts gaan tegenhouden”, zegt hij in zijn kantoor nabij de grenspost. „We hebben steun nodig van de federale regering en de staat om ervoor te zorgen dat we de wapens die terreur veroorzaken in Mexico kunnen onderscheppen. Het is een morele verantwoordelijkheid.”

Salinas, die een foto aan de muur heeft van hemzelf met president Obama, steunt dan ook een nieuwe maatregel van de Amerikaanse regering om hulp in te roepen van wapenhandelaren in de VS bij de bestrijding van wapensmokkel. Met ingang van volgende week worden wapenverkopers in de grensstaten Texas, New Mexico, Arizona en Californië verplicht om te melden wanneer een klant binnen vijf werkdagen twee of meer semi-automatische geweren aanschaft.

„Wapenverkopers hebben een verantwoordelijkheid als ze iets ongewoons waarnemen”

Volgens James Cole, onderminister van Justitie, zijn dergelijke wapens met een kaliber van .22 of meer – zoals de AK-47 – gewild bij drugskartels en worden ze regelmatig aangetroffen bij arrestaties in het grensgebied. De meldingsplicht van verkoop van meerdere exemplaren tegelijk moet de ATF, de federale inspectiedienst van Alcohol, Tabak, Vuurwapens en Explosieven, helpen bij „de opsporing en ontwrichting van de illegale netwerken van wapensmokkel”, aldus Cole.

Salinas juicht de maatregel, die betrekking heeft op ongeveer 8.500 vuurwapenverkopers in de vier grensstaten, toe. „Wapenverkopers hebben een verantwoordelijkheid als ze iets ongewoons waarnemen”, zegt hij. „Als iemand binnenkomt en tien AK-47’s koopt, moet er een alarmbel gaan rinkelen. Waar heeft iemand in vredesnaam AK-47’s voor nodig?”

Waarschuwingsbord bij de grens tussen de VS en Mexico.

De meldingsplicht wordt echter fel bestreden door de Amerikaanse vuurwapenlobby, aangevoerd door de National Rifle Association (NRA). Volgens de NRA is de regel, het eerste initiatief van de regering-Obama op het gebied van vuurwapenbeheersing, een stap op weg naar verder antiwapenbeleid. Dat zou ingaan tegen het grondwettelijke recht op wapenbezit in de VS. De vuurwapenlobby heeft een rechtszaak aangespannen om de maatregel te blokkeren.

„Dit zal de drugskartels niet raken, en geen geweld voorkomen aan onze grenzen”, aldus Chris Cox van de NRA. „Het zal alleen middelen weghalen bij misdaadonderzoek, om die te verspillen aan toezicht op verkopers die zich aan de wet houden.”

Een van die verkopers is Jim Pruett, eigenaar van een vuurwapenhandel in Houston. Die stad, de grootste van Texas, is de voornaamste bron van vuurwapens uit de staat die worden aangetroffen in Mexico. Tientallen geweren, waaronder Bushmasters en Beretta’s, hangen aan de muren van Pruetts winkel, bevestigd aan een gaashek. Stapels pakjes met kogels staan op stellages.

Pruett, die een vergunning heeft om wapens te verkopen, heeft geen andere keus dan zich te houden aan de meldingsplicht, zegt hij. Maar hij hoopt dat de maatregel wordt afgewend, want volgens hem zal het niets uithalen. „Het schept alleen maar een papierwinkel. Burgers die zich aan de wet houden moeten formulieren invullen, terwijl criminelen op andere manieren aan hun wapens komen.”

„Meldingsplicht schept alleen maar een papierwinkel”

Pruett verwerpt het idee achter de meldingsplicht. „De notie dat José de Mexicaan naar mijn winkel komt om de drugskartels aan de overkant van de grens van wapens te voorzien is onzinnig”, betoogt hij. „Zo’n verkoop komt misschien weleens voor, maar de kartels zijn niet van mij afhankelijk voor hun wapens. Ze kunnen aan containers vol wapens komen via andere kanalen.”

Gevraagd naar een voorbeeld van een verdachte verkoop in zijn zaak noemt hij een Mexicaanse vrouw die geweren kocht om mee naar Laredo te nemen. Ze kwalificeerde voor de persoonlijke check die elke koper moet ondergaan. „De autoriteiten zeiden dat ik aan haar kon verkopen, want ze wilden haar volgen”, aldus Pruett. „We hebben gedaan wat ze zeiden. Wij willen ook dat criminelen worden gepakt.”

Volgens burgemeester Salinas van Laredo hebben wapenverkopers „recht op hun handel. Maar als ze het alleen doen om er geld aan te verdienen, heb ik daar een probleem mee.” Hij vindt dat het „te makkelijk” is om wapens naar Mexico te brengen, en pleit voor striktere zuidwaartse controles aan de Amerikaanse grens. „We moeten harder optreden. En Mexico moet zijn deel doen.”

Patrouille per helikopter boven het grensgebied tussen Laredo, Texas en Nuevo Laredo in Mexico.

De Mexicaanse minister van Buitenlandse Zaken Patricia Espinosa heeft het Amerikaanse initiatief geprezen als „een stap in de goede richting”. De Mexicaanse president Felipe Calderon drong er tijdens een bezoek aan Washington in mei bij Obama en het Congres op aan de wapentoevoer te stoppen.

Bij de grensovergang tussen Laredo en Nuevo Laredo heerst echter twijfel of de meldingsplicht veel invloed zal hebben op de drugsstrijd. „Het zal wel helpen, maar het probleem wordt er niet mee opgelost”, zegt Tony Aviles, een winkelier bij de grenspost. „Er zijn al veel wapens in Mexico en de verkoop vanuit de VS zal niet ophouden, want er gaat veel geld in om. Mensen komen toch wel aan hun wapens.”