Montreal staat op instorten

Montreal is in de greep van massaal achterstallig onderhoud aan wegen en bruggen. Bouwvakkers zijn overal aan het werk om acute instorting van afbrokkelende viaducten te voorkomen. Oranje verkeerspionnen zijn bepalend geworden voor het straatbeeld. Automobilisten kijken er niet meer van op.

Door Frank Kuin

Een lichtbord boven de Autoroute Ville-Marie, een snelweg bij het centrum van de Canadese stad Montreal, heeft slecht nieuws voor automobilisten in westelijke richting: ,,Pont Champlain – Construction’’, waarschuwt het, verwijzend naar werkzaamheden aan de grote brug over de Saint-Lawrencerivier die de stad verbindt met zuidelijke buitenwijken en wegen naar de Verenigde Staten. ,,Congestion majeure’’ staat eronder: groot oponthoud.

Niet dat de alternatieven veel beter zijn. Afrijdend op de Turcot Interchange,  het gammele verkeersplein op weg naar de brug, zijn verkeersborden voor de afslag Rue Saint-Jacques bedekt met platen met ‘barrée’: afgesloten. En de vork in de Ville-Marie die leidt naar de snelwegen 15 en 20 is aan beide zijden voor de helft afgezet met metershoge, oranjewitte verkeerspionnen en knipperlichten met pijlen. Ritsen tot één rijstrook is het devies.

Automobilisten in Montreal kijken er niet meer van op. Zo goed als de hele stad is al de hele zomer één grote kluwen van omleidingen en eindeloze rijen pionnen. Overal zijn bouwvakkers aan het werk om bruggen, viaducten en verkeerspleinen te behoeden voor acute instorting. Grootschalig achterstallig onderhoud heeft Montreal in zijn greep – uit bittere noodzaak, voordat er weer een viaduct in elkaar zakt, met dodelijke afloop.

Het Turcot-verkeersplein in Montreal.

De infrastructuur van Montreal, de grootste stad van de Franstalige provincie Québec, brokkelt al jarenlang af wegens slechte bouw, het harde landklimaat met zijn strenge winters en grote temperatuurschommelingen, en decennialange verwaarlozing. Tweemaal in de afgelopen jaren zijn viaducten ingestort wegens structurele zwakte en betonmoeheid. Daarbij zijn in totaal zes doden gevallen; acht weggebruikers raakten gewond.

Deze zomer was het opnieuw mis: een betonnen plaat van 15 meter lang en 25 ton zwaar donderde eind juli zonder waarschuwing van het plafond van de Ville-Marie Tunnel, een deel van de drukke snelweg dat onder het centrum ligt, neer op vier rijstroken. Gelukkig was het zondagochtend en rustig op de weg; geen enkele auto werd geraakt – al stonden sommigen stevig op de rem op luttele meters afstand van de betonlawine.

Vekeerspionnen zijn deze zomer een symbool geworden voor Montreal.

Inwoners van de stad zijn geschrokken van het voorval, maar niet verrast. Het incident heeft de druk op het bestuur van de stad, de provincie en de Canadese regering nog verder opgevoerd om te investeren in spoedige reparatie of vervanging van bruggen en viaducten. Uit onderzoek is gebleken dat de helft structurele gebreken vertoont. Miljarden dollars zijn volgens waarnemers nodig om Montreal weer in vorm te krijgen – en om te voorkomen dat verbindingen als de Pont Champlain het toneel worden van een instortingsramp.

Zo hoef je geen bouwkundig diploma te hebben om te zien dat het Turcot verkeersplein een gevaar is voor leven en welzijn van elke gebruiker: de palen waarop de wegen rusten zitten vol met kraken en scheuren. Op sommige plekken kun je door het kruimelend beton de geroeste stalen skeletten zien. Metaalgaas is aan de onderkant van viaducten bevestigd om te voorkomen dat brokstukken op auto’s regenen. De meeste banen zijn permanent met pionnen afgezet tot één rijstrook, omdat ingenieurs de trillingen van een volle lading verkeer te riskant achten.

De aftakeling ligt voor een deel aan veroudering. Een groot aandeel van de infrastructuur is gebouwd in de jaren zestig en zeventig, de hoogtijdagen van Montreal toen de miljoenenstad de wereldtentoonstelling van 1967 en de Olympische Zomerspelen van 1976 organiseerde, en groeide als kool. Veertig jaar uitzetten en krimpen in snikhete zomers en ijskoude winters, tonnen strooizout, en sijpelend water dat cement openkraakt bij bevriezing heeft een tol geëist.

Deel van het Turcot-verkeersplein in Montreal.

Ook heeft de afbrokkeling volgens Saeed Mirza, een ingenieur van de universiteit McGill, echter te maken met slechte keuzes bij de bouw. De infrastructuur is ,,gehaast gebouwd, zonder adequate kwaliteitscontrole’’, zei hij tegen het Canadese weekblad Maclean’s. Het beton is doordringbaar voor water en de waterafvoer is niet goed ontworpen.’’ Dat leidt tot roest van de stalen stutten, uitzetting van het staal, en afbrokkeling van het goedkope beton.

Inwoners van de stad zijn sceptisch over het onderhoudswerk. Volgens een recente peiling is 88 procent van de bevolking van de bevolking van de stad bezorgd over de staat van de bruggen, viaducten en tunnels. Ruim de helft is bang om er onderdoor of overheen te rijden. ,,Er zijn zoveel wegen om te vermijden’’, zegt automobilist Geoff Kloos. ,,Je kunt het beste thuis blijven.’’