Een onlogisch ongeluk op het meerjarige zee-ijs

Het lichaam van één van de twee Nederlandse poolreizigers die eind vorige maand zijn omgekomen in het hoge noorden van Canada is geborgen uit een wak in het poolijs. Naar de stoffelijke resten van de andere Nederlander, die zo goed als zeker ook door het ijs is gezakt, wordt niet meer gezocht.

Door Frank Kuin

Montreal. Het lichaam van een van de twee Nederlandse poolonderzoekers die zijn omgekomen in het hoge noorden van Canada wordt naar verwachting naar de hoofdstad Ottawa gebracht voor autopsie. Er is nog geen mededeling gedaan over zijn identiteit.

Afgelopen vrijdag kwam een ploeg vrijwilligers uit Resolute Bay op sneeuwscooters aan op de plaats waar de twee Nederlanders eind vorige maand verdwenen. Marc Cornelissen (46) en Philip de Roo (30) zonden op 29 april een noodsignaal uit, waarna niets meer van hen werd vernomen.

Het reddingsteam trof op de plaats van de melding een lichaam aan in een wak in het poolijs, en slaagde erin dit te bergen. De stoffelijke resten zijn dit weekeinde naar Resolute Bay gebracht. Ook materieel van de twee mannen, die op ski’s met slees over het zeeijs trokken om langs een route van 400 kilometer metingen te doen van de dikte van het ijs, is geborgen. Ze waren op 6 april vanuit Resolute Bay vertrokken.

Zeeijs en open water in het Arctische gebied

„De omstandigheden ter plaatse wezen erop dat beide mannen zijn omgekomen door het ongeluk”, verklaarde de Canadese politie op basis van observaties van het reddingsteam. Naar de andere Nederlander, die zo goed als zeker ook door het ijs is gezakt, wordt niet meer gezocht. Volgens de politie zijn de omstandigheden te moeilijk en is de kans op resultaat gering.

Het reddingsteam is drie dagen op expeditie geweest naar de plek van het ongeluk, ongeveer 200 kilometer noordelijker. Eerder waren diverse pogingen om er in de buurt met een vliegtuig te landen door slecht weer mislukt. Het team heeft ook materieel geborgen van de twee Nederlanders, die op ski’s over het zee-ijs trokken om langs een route van 400 kilometer de dikte van het ijs te meten.

Wilco van Rooijen, lid van het Nederlandse team dat de reddingsacties coördineerde, noemt het een „dreun” dat slechts een van de twee mannen is gevonden. Het is ,,extra tragisch’’ dat de Nederlanders zich slechts enkele honderden meters van het vasteland van Bathurst Island bevonden, zegt hij. ,,De wetenschapswereld is geschokt, iedereen zit met de vraag: hoe kon dit hun gebeuren?’’

,,Iedereen zit met de vraag: hoe kon dit hun gebeuren?’’

Op foto’s en videobeelden van de plek van het ongeluk is volgens Van Rooijen te zien hoe het spoor van een van de poolreizigers ophoudt in een wak. Het spoor van de andere man buigt af. Hij heeft zijn slee op het ijs geparkeerd, het baken aangezet dat het noodsignaal heeft verzonden, en is heen en weer gelopen naar het wak. Hij lijkt in een kleiner wak te zijn gevallen tijdens een reddingspoging.

Van Rooijen, een vriend van het tweetal en zelf ook deelnemer aan poolexpedities, noemt het „heel ongebruikelijk” dat iemand met slee en al door het poolijs zakt. Het ijs is niet zoals zoetwaterijs in Nederland, dat ineens breekt, zegt hij. „Je voelt dat je zachtjes wegzakt, op dat moment stap je achteruit.” Als Cornelissen, een ervaren poolreiziger, „iets had gevoeld was hij direct omgekeerd. Het is zeer onlogisch wat hier is gebeurd.”

Wrang is ook het feit dat het ongeluk heeft plaatsgevonden in een regio die wordt omschreven als Last Ice Area. In dat gebied is het meerjarige zee-ijs het sterkst, en zou het volgens voorspellingen tot 2050 ook in de zomer bevroren blijven. ,,Mogelijk zijn omstandigheden in de afgelopen jaren dusdanig veranderd dat veronderstellingen niet meer opgaan,’’ aldus Van Rooijen.

De organisatie van Cornelissen, Cold Facts, deed in de Last Ice Area onderzoek in de context van klimaatverandering. Cold Facts koppelt poolreizigers in het veld aan poolonderzoekers. De organisatie werkt daarvoor onder andere samen met universiteiten, het Wereldnatuurfonds en de Europese ruimtevaartorganisaties ESTEC en ESA. Die missie zal door anderen worden voortgezet.