Canada ziet kaassector bedreigd door vrijhandel

Het nieuwe vrijhandelsakkoord tussen Canada en de Europese Unie vormt een bedreiging voor de Canadese zuivelsector, zeggen boeren. Producenten van kaas worden mogelijk uit de markt gedrukt door concurrenten uit Europa.

Door Frank Kuin

Ottawa. Eén voor één zet melkveehouder Peter Ruiter zijn veertig koeien aan automatische melkers in zijn stal bij de Canadese hoofdstad Ottawa. Knielend bevestigt hij de apparaten aan de uiers van de dieren. Melk stroomt via leidingen en pijpen naar een tank. De melk zal later in Canada worden verkocht, of verwerkt in zuivelproducten als yoghurt en kaas.

„We hebben een prachtig zuivelsysteem in Canada, dat werkt zonder subsidies”, zegt Ruiter. Hij nam de boerderij twintig jaar geleden over van zijn vader, die in de jaren vijftig Nederland verliet. „We betalen alles zelf, en dat wordt verwerkt in de prijs. Het aanbod wordt centraal afgestemd op de vraag.”

Dat nationale systeem komt echter onder druk te staan wegens een vrijhandelsakkoord dat Canada met de Europese Unie wil sluiten, voorspelt Ruiter. Eind vorige week bereikten de twee partijen een principeakkoord over een vergaand verdrag waarbij 98 procent van alle invoerrechten vanaf 2015 moeten worden afgeschaft. Handel tussen Canada en de EU moet door het verdrag met 20 procent stijgen, tot ongeveer 26 miljard euro per jaar. Details van het pact, het zogeheten Comprehensive Economic and Trade Agreement (CETA), worden nog uitgewerkt.

Melkveehouder Peter Ruiter aan het werk op zijn bedrijf bij Ottawa.

Eén van de grote knelpunten tijdens de onderhandelingen van de afgelopen vier jaar was Europese toegang tot de beschermde Canadese zuivelmarkt, vooral de markt voor kaas. De Canadese regering, die is bekritiseerd voor protectionisme op het gebied van zuivelproductie, bedong handhaving van een quotum voor Europese kaas, maar is akkoord gegaan met een verhoging van de import van 13.000 tot 30.000 ton per jaar, op een markt van ongeveer 400.000 ton. Dat is een kans voor kaasmakers uit Frankrijk, Italië en Nederland.

Hoewel het gaat om een klein deel van de handel tussen de EU en Canada, is de Canadese zuivelsector zeer ontstemd over die concessie. „Ik ben bereid om met elke boer te concurreren, maar niet met nationale schatkisten”, zegt Ruiter. „De Europeanen produceren teveel en zijn op zoek naar exportmarkten, terwijl wij genoeg produceren voor onze eigen markt, en dat willen we graag zo houden.” Hij denkt dat zijn melkquota in de verdrukking zal komen wegens een toestroom van Europese kaas.

„De Europeanen komen het kroonjuweel van onze zuivelsector wegkapen”

Dat voorspelt ook een belangenorganisatie van de Canadese zuivelbranche, een sector waarin 46.000 mensen werkzaam zijn, onder wie veel Canadezen van Nederlandse oorsprong. Volgens de Canadian Dairy Farmers lopen ambachtelijke kaasmakers in Canada het risico uit de markt te worden gedrukt door concurrenten uit Europa, die kwalitatief hoogstaande kaas kunnen leveren voor lagere prijzen. Dat werkt door naar melkveehouders, die hun afzet aan binnenlandse kaasmakers mogelijk zullen zien verminderen.

„Dit akkoord plaatst Canadese zuivelproducenten voor een groot nadeel”, zegt Ron Versteeg, vicevoorzitter van de belangenorganisatie Canadian Dairy Farmers, eveneens van Nederlandse afkomst. „Canadese kaasmakers worden niet gesubsidieerd, maar zullen moeten concurreren met Europese kaas die voor 40 procent is bekostigd door subsidies. De Europeanen komen het kroonjuweel van onze zuivelsector wegkapen.”

Een van die kleinschalige kaasproducenten is Margaret Peters, eigenaar van Glengarry Cheesemaking in Lancaster, Ontario. Zij handelt in gereedschappen om kaas te maken, veelal geïmporteerd uit Nederland, en produceert per jaar zo’n 20.000 kilo boerenkaas, voornamelijk kaas die op Goudse lijkt onder de naam ‘Lankaaster’. Haar belegen Lankaaster won onlangs de topprijs bij een internationale kaascompetitie in Engeland.

Kaasproducent Margaret Peters op haar bedrijf, Glengarry Cheesemaking in Lancaster, Ontario.

Volgens Peters staat de ambachtelijke productie van goede kaas in Canada in de kinderschoenen. „In Canada werken we nog niet met dezelfde diepgang als Europese kaasmakers”, zegt Peters, dochter van Nederlandse immigranten. „Er is veel traditie en bekwaamheid in Europa. Bovendien zijn grondstoffen als melk hier tweemaal zo duur.”

Peters ziet het handelsverdrag als een bedreiging voor de sector in ontwikkeling. „Om opeens te worden blootgesteld aan meer concurrentie van de belangrijkste regio voor kaasproductie ter wereld levert onzekerheid op”, zegt ze. Toch heeft Peters vertrouwen in de toekomst. Ze wil haar afzet met 50 procent verhogen. „Er is hier veel talent, ik denk dat we kwalitatief kunnen concurreren. Als het maar gebeurt op voet van gelijkheid.”