‘Kyoto’ springlevend voor staten VS

Washington heeft het Kyoto-protocol verworpen, maar staten en steden in de VS nemen zelf maatregelen tegen de uitstoot van broeikasgassen. Seattle gaat voorop. “De Amerikaanse bevolking gelooft dat de VS iets aan klimaatverandering moeten doen”, zegt burgemeester Greg Nickels op een klimaatconferentie in Montreal.

Door Frank Kuin

Montreal. In februari van dit jaar, toen het Kyoto-protocol ter bestrijding van de opwarming van de aarde van kracht werd in 141 landen, maakte Greg Nickels zich boos, zegt hij. De burgemeester van de Amerikaanse stad Seattle vond dat de VS, de grootste uitstoter van broeikasgassen die niettemin buiten het verdrag staat, hun ,,morele plicht” verzaakten om het voortouw te nemen bij het tegengaan van klimaatverandering.

Nickels nam een typisch Amerikaans besluit: hij riep zijn stad op om er het zijne aan te doen, ook al was dat niet van bovenaf opgelegd. Seattle heeft toegezegd om de doelstelling van Kyoto te halen waartoe het verplicht zou zijn als de VS zouden hebben meegedaan aan het akkoord (een vermindering van zeven procent aan uitstoot van broeikasgassen in 2012 ten opzichte van 1990).

De Amerikaanse stad Seattle streeft Kyoto-doelen na.

Om dat te bereiken is het gebruik van energie uit steenkool verminderd en is geïnvesteerd in windenergie, aldus de burgemeester. Ook zijn schonere auto’s aangeschaft voor stadsdiensten en zijn energiebesparende maatregelen genomen in overheidsgebouwen.

Burgemeester Greg Nickels van Seattle.

,,We willen laten zien dat het mogelijk én politiek veilig is om actie te ondernemen tegen klimaatverandering”, zegt Nickels op de grote VN-conferentie rond dat thema in het Canadese Montreal. Begin dit jaar riep hij andere steden in de VS op om hetzelfde te doen, in de hoop 141 steden aan boord te brengen. Inmiddels zijn dat er 192, in 38 Amerikaanse staten, met een totale bevolking van 40 miljoen inwoners. ,,Een meerderheid van de Amerikaanse bevolking gelooft dat klimaatverandering bestaat en dat de VS er iets aan moeten doen”, aldus Nickels.

Het initiatief van Seattle, in de noordwestelijke staat Washington, is tekenend voor een verandering van het politieke klimaat in Amerika als het gaat om de bestrijding van de opwarming van de aarde. Hoewel de regering-Bush blijft bij haar verwerping van Kyoto omdat het protocol de economie zou schaden, zijn vele lagere overheden in de VS wel degelijk bereid tot actie. Met name in het noordoosten en aan de westkust wordt met klem de indruk ontkracht dat Amerikanen zich niets aantrekken van het milieu, zeggen vele Amerikaanse afgevaardigden in Montreal buiten de officiële delegatie om.

Zo heeft de staat Californië, de grootste van het land, zich ten doel gesteld zijn aanzienlijke uitstoot van broeikasgassen per 2020 terug te dringen tot het niveau van 1990, en met tachtig procent per 2050, een van de meest ambitieuze doelstellingen ter wereld. Californië, dat met ingang van 2009 strenge milieueisen stelt aan de auto-industrie, wil leiding geven binnen de VS aan de strijd tegen klimaatverandering, zei gouverneur Arnold Schwarzenegger deze zomer. ,,Het debat is voorbij. De wetenschap is bekend. We zien de dreiging en weten dat de tijd voor actie is aangebroken.”

,,We zien de dreiging en weten dat de tijd voor actie is aangebroken”

Dergelijke initiatieven doen er internationaal gezien toe, omdat zelfs individuele staten tot ‘s werelds grootste uitstoters van broeikasgassen behoren. In zijn geheel is Amerika verantwoordelijk voor een kwart van die uitstoot; als alle Amerikaanse staten afzonderlijk op een ranglijst van landen zouden worden gezet, zouden 34 staten de top-50 halen. Californië zou op de twaalfde plaats staan.

Een ander initiatief is genomen in het noordoosten van de VS, waar negen staten van plan zijn bindende afspraken te maken over de beperking van uitstoot van kooldioxide, te beginnen bij de opwekking van energie. De negen, waaronder New York, New Jersey en Massachusetts, zouden samen ‘s werelds tiende uitstoter vormen. Onder de naam Regional Greenhouse Gas Initiative (RGGI) willen ze de uitstoot met tien procent terugdringen per 2020, via een stelsel met verhandelbare uitstootrechten en de mogelijkheid tot uitbreiding naar andere sectoren en met andere staten. Pennsylvania, een kolenstaat, is als waarnemer bij de besprekingen betrokken.

,,Buiten Washington bestaat brede erkenning dat klimaatverandering een belangrijk gevaar is”, zegt Jim Marzilli, een volksvertegenwoordiger uit Massachusetts. Hoewel ‘blauwe’ (Democratische) staten veelal het voortouw nemen, wijst hij erop dat zeven van de negen RGGI-staten Republikeinse gouverneurs hebben. ,,Ik hoop dat dit de wereld een idee geeft dat, ondanks het falen van onze nationale regering, er een discussie van betekenis wordt gevoerd over deelname van de VS aan een internationaal mechanisme om de uitstoot van broeikasgassen te beperken”, aldus Marzilli. ,,Bush vertegenwoordigt op dit vlak niet alle Amerikanen, zelfs geen meerderheid.”

,,Bush vertegenwoordigt op dit vlak niet alle Amerikanen, zelfs geen meerderheid”

De positie van de regering-Bush, gekenmerkt door verzet tegen internationale afspraken, raakt meer geïsoleerd. Deze week schreven 24 senatoren, zowel Democraten als Republikeinen, een brief aan de president met een oproep ,,op een constructieve manier” deel te nemen aan klimaatonderhandelingen. De Amerikaanse onderminister van Buitenlandse Zaken Paula Dobriansky zei in Montreal echter dat de VS niet zullen instemmen met ,,formele besprekingen” over een vervolg op Kyoto na 2012, zoals Canada heeft voorgesteld. Vandaag spreekt Bill Clinton op de slotdag van de VN-conferentie: de oud-president is het oneens met het officiële beleid.

In Washington heeft alleen de Senaat beperking van uitstoot op het programma. Jeff Bingaman, een Democratische senator uit New Mexico, wil een wetsvoorstel indienen om bescheiden nationale beperkingen te stellen die rekening houden met economische groei. Volgens hem keert het maatschappelijke tij in het voordeel van maatregelen tegen de opwarming van de aarde omdat de wetenschap steeds overtuigender wordt. Bovendien maakt het bedrijfsleven zich zorgen over het ontstaan van een lappendeken aan plaatselijke richtlijnen. ,,Het zou verstandig zijn om afspraken te maken op nationaal niveau”, aldus Bingaman in Montreal. ,,Ik geloof niet in de gedachte dat we moeten wachten totdat deze regering vertrekt voordat we iets ondernemen.”

Toch is dat het scenario waar vele betrokkenen inmiddels van uitgaan. Burgemeester Nickels is een van hen. ,,De onafwendbare uitkomst van de lokale initiatieven zal zijn dat de Verenigde Staten zich zullen aansluiten bij de rest van de wereld,” zegt hij. ,,Waarschijnlijk niet de huidige regering, maar wellicht de volgende. Het is onvermijdelijk.”