Verrassend groot verlies separatisten Quebec

De separatistische Parti Québécois is na slechts anderhalf jaar aan het bewind hard afgestraft door kiezers in Quebec. De PQ hoopte op een meerderheid en een referendum over onafhankelijkheid, maar het electoraat zat daar niet op te wachten. Premier Pauline Marois verloor haar eigen zetel tijdens een desastreuze avond voor haar partij.

Door Frank Kuin

Montreal. De separatistische Parti Québécois heeft gisteren een onverwacht zware nederlaag geleden bij de verkiezingen in de Canadese provincie Quebec. De PQ, die streeft naar onafhankelijkheid voor de overwegend Franstalige provincie, is na slechts anderhalf jaar aan het bewind hard afgestraft door de kiezers – een scherpe afwijzing van een mogelijk referendum over afscheiding van Canada.

De verkiezingen, uitgeschreven door PQ-leider Pauline Marois in de hoop haar minderheidsmandaat om te zetten in een meerderheid met vrij baan voor een referendum, pakten desastreus uit voor de onafhankelijkheidsbeweging. De grote winnaar was de pro-Canadese Liberale Partij van Quebec, een partij die nog maar anderhalf jaar geleden werd verslagen na negen jaar aan het bewind.

De Liberalen behaalden onder aanvoering van hun nieuwe leider Philippe Couillard een ruime meerderheid van 70 zetels in de 125 zetels tellende Nationale Assemblee in Quebec-Stad, een winst van 21 zetels. De PQ won in 30 kiesdistricten, een verlies van 24. Een derde partij, de rechtse Coalition Avenir Québec (CAQ) haalde 22 zetels, een winst van drie. Het linkse Québec Solidaire klom met een zetel tot een totaal van drie zetels. De opkomst bedroeg 70 procent.

Pauline Marois leed een zware verkiezingsnederlaag en verloor haar eigen zetel.

Het resultaat is het slechtste voor de onafhankelijkheidsbeweging van Quebec in meer dan 40 jaar. De PQ, een machtspartij die de provincie sinds 1976 voor in totaal 19 jaar heeft geregeerd, behaalde slechts een kwart van de stemmen. De 65-jarige Marois, een veteraan van de partij, verloor haar eigen zetel en kondigde haar vertrek aan als partijleider. Ze wordt opgevolgd als premier door Couillard, een voormalige chirurg en minister van gezondheidszorg in het kabinet van oud-premier Jean Charest.

Het was een onverwachte ontknoping, en een opluchting voor Engelstalig Canada. Marois stond aan het begin van de campagne op winst in de peilingen, en algemeen werd uitgegaan van de verkiezingszege voor de PQ, gevolgd door hernieuwd geruzie met de rest van het land over onafhankelijkheid. De partij hield twee maal eerder een referendum over afscheiding van Canada, in 1980 en 1995. Marois wilde dolgraag een nieuwe kans.

Kiezers zaten echter niet te wachten op een derde referendum, en weken uit naar partijen met andere prioriteiten als banengroei, toen Marois en haar kandidaten overmoedig begonnen te speculeren over hoe een onafhankelijk Quebec eruit zou zien. Bij de verkiezingsbijeenkomst van de PQ deden trouwe aanhangers gisteravond een mistroostige poging om de moed erin te houden door te scanderen: ‘On veut un pays!’ (we willen een land).

In plaats daarvan breekt voor de separatisten een moeilijke periode aan van ruim vier jaar in de oppositiebanken in Quebec-Stad. De partij, een gelegenheidscoalitie met leden van links tot rechts, krijgt mogelijk te maken met een interne strijd over de toekomst van de beweging. Een sterke nationalistische stroming is altijd aanwezig in Quebec, en analisten waarschuwen ervoor om de beweging dood te verklaren. Maar volgens politiek commentator Chantal Hébert gaat de partij een ,,onzekere toekomst’’ tegemoet.