Tot ongenoegen van buurland Verenigde Staten is in het Canadese Vancouver een eerste legale injectiekliniek voor drugsverslaafden geopend. De liberale stad aan de westkust wil op een nieuwe manier ingaan op de drugsproblematiek van de ruige Downtown Eastside.

Door Frank Kuin

Vancouver. Het pand van Insite aan East Hastings Street 139 in de Canadese stad Vancouver doet aan als een misplaatste schoonheidssalon. Anders dan de naburige gebouwen is het niet dichtgetimmerd; de pasgeverfde zwarte gevel nodigt het daglicht uit met grote, schone ramen. De voordeur, met intercom en cameraatje, biedt toegang tot een ruime receptie met glimmende parketvloer, neonverlichting, roestvrijstalen meubilair en kabbelende pianomuziek.

De receptie voelt aan als een oase voor een buitenstaander die is afgedwaald in de ruige stadswoestenij van de Downtown Eastside van Vancouver, de armste stadsbuurt in Canada met een ernstig drugsprobleem. Buiten zwalken honderden mensen over straat langs verkrotte pensions en pandjeshuizen. Drugsverslaafden hangen rond in grimmige steegjes en zitten op klaarlichte dag te spuiten achter vuilniscontainers. Op de hoek van de straten Hastings en Main ontfermen twee agenten zich over een indiaanse vrouw die roerloos op straat ligt. Een ambulance nadert met gillende sirenes. Geen mens kijkt ervan op.

De Downtown Eastside van Vancouver is een van de ruigste drugsbuurten van Noord-Amerika.

De Downtown Eastside van Vancouver is een van de ruigste drugsbuurten van Noord-Amerika. Foto Astri Sivertsen

Insite is de nieuwste poging om het uitzichtloze tij van verslaving, ziekte en criminaliteit in de Downtown Eastside, nog geen kwartier lopen vanaf het moderne centrum van Vancouver, te keren. Het is een legale injectiekliniek voor drugsverslaafden, de eerste in Noord-Amerika. In navolging van Europees en Australisch voorbeeld – maar tot ergernis van de drugsbestrijders in de VS – kunnen junks er sinds kort hun harddrugs spuiten in een veilige en schone omgeving, onder toezicht van verplegers en hulpverleners.

Doel van het project is om het aantal dodelijke overdoses te beperken, en een epidemie van besmettingen met het hiv-virus en hepatitis te bedwingen. In tien jaar zijn meer dan 1200 mensen in Vancouver overleden aan een overdosis. Een derde van de bijna 5000 drugsverslaafden in de Downtown Eastside is besmet met het hiv-virus; 90 procent heeft hepatitis-C. In de steegjes gebruiken de junks besmette naalden en vuil regenwater en spuiten ze vaak te gehaast, wat tot een overdosis kan leiden. Ook lopen ze wonden en infecties op. Die kwalen vormen een belasting op de algemene gezondheidszorg.

Junks die van de kliniek gebruik maken worden via een wachtkamer naar de injectiezaal gebracht. Daar zijn twaalf half afgeschermde spuitplaatsen met elk een tafel, stoel en een spiegel. De verslaafde wast zijn of haar handen, krijgt een injectiesetje met schone naald, steriel verband en water en spuit onder observatie en in betrekkelijke rust de eigen drugs in (de kliniek levert geen drugs, noch dient het personeel drugs toe). Na de fix stroomt men door naar de zogenoemde chill-out zaal. Wonden of infecties kunnen worden behandeld bij de eerste hulp, en er zijn hulpverleners beschikbaar voor verwijzingen naar afkickcentra en andere voorzieningen.

Tafels in de injectiezaal van Insite.

Tafels in de injectiezaal van Insite.

De injectiekliniek is een vorm van ‘schadebeperking’ binnen een drugsbestrijdingstrategie die ook preventie, wetshandhaving en medische behandeling omvat, zegt Viviana Zanocco van de Vancouver Coastal Health Authority. Aan de aanpak ligt een erkenning ten grondslag dat mensen nu eenmaal drugs gebruiken, zegt zij. ,,Wat we kunnen doen ter beperking van de schade die ze berokkenen is zorgen dat ze niet als spoedgeval in het ziekenhuis belanden en zich veilig inspuiten, niet met vies water of lucht. Als je een ziekte bij de wortel aanpakt en hem in goede banen leidt, voorkom je een duurdere behandeling in een later stadium.”

Dat mag plausibel klinken in Europese oren, maar wat moeten de buren ervan vinden? Het initiatief, dat op brede steun kan rekenen bij het stadsbestuur en de politie van Vancouver, past goed binnen de gematigde sociale vooruitstrevendheid van Canada. Het strookt echter allerminst met de drugsbestrijding van de Verenigde Staten, waar drugs niet worden beschouwd als een medische kwestie maar louter als een crimineel probleem. Wat de Amerikaanse antidrugsbazen betreft laat Canada, een twijfelachtige bondgenoot bij de War on Terror, het nu ook afweten bij de War on Drugs.

Injectiekliniek is een vorm van ‘schadebeperking’

John Walters, directeur drugsbestrijding in Washington, heeft het initiatief van Vancouver verworpen als ,,door de staat bevorderde zelfmoord”. Volgens hem kunnen besmettingen en overdoses alleen worden voorkomen door gebruikers van drugs af te krijgen. ,,Het is verwerpelijk om mensen aan te moedigen door te gaan op hun lijdensweg,” aldus Walters. De Amerikaanse consul-generaal in Vancouver is persoonlijk bij de kliniek komen kijken, maar toonde zich evenmin overtuigd. Medische behandeling van verslaafden zou volgens hem een effectievere methode zijn.

In Canada kan de kliniek evenwel rekenen op vrij brede steun. Het voorstel kwam van leden van een parlementaire commissie die soortgelijke instellingen bezocht in Duitsland, Zwitserland en Australië. Drijvende kracht achter het project was burgemeester Larry Campbell van Vancouver, een voormalige lijkschouwer. Hij sprak bij de officiële opening de woorden uit die taboe zijn bij de Amerikaanse War on Drugs: ,,We zullen drugsverslaving nooit oplossen.” Maar, aldus Campbell, ,,wat we wel kunnen doen is verslaafden te helpen in leven en gezond te blijven totdat we ze tot afkicken kunnen bewegen.”

Medische interventies op straat zijn regelmatig nodig in de Downtown Eastside van Vancouver

Medische interventies op straat zijn regelmatig nodig in de Downtown Eastside van Vancouver. Foto Astri Sivertsen

De injectiekliniek in Vancouver, officieel een proefproject voor drie jaar, wordt in de gaten gehouden door andere grote steden in Canada, waaronder Toronto en Montreal. Bovendien wordt gesproken over een nog radicalere aanpak voor Noord-Amerikaanse begrippen: het verstrekken van harddrugs aan langdurig verslaafden. Toegevoegd aan het voornemen van Ottawa om persoonlijk bezit van marihuana te decriminaliseren, ontpopt Canada zich bijkans als een ‘schurkenstaat’ op drugsgebied in de voortuin van de Verenigde Staten.

Junks reageren ondertussen gematigd positief op de injectiekliniek. Een ,,gestage stroom” van zo’n 120 verslaafden per dag is er al komen aankloppen sinds de kliniek vorige maand openging, meldt Tanya, een hulpverlener met zes jaar ervaring in de buurt die de receptie bemant. ,,Het duurt altijd even voordat dit soort dingen volledig op gang komen,” zegt ze. Naar verwachting zal de kliniek, die van tien uur ‘s ochtends tot vier uur in de nacht open is, binnen enkele maanden 800 injecties per dag verwerken. Niet voor niets heeft Vancouver een bijnaam die synoniem is met gedoogbeleid: Vansterdam.

Tagged with:
 

6 Responses to Experiment ‘Vansterdam’

  1. […] als decriminalisering van het bezit van kleine hoeveelheden marihuana, en een experiment met een kliniek in Vancouver waar junks onder toezicht harddrugs kunnen spuiten – ondenkbaar ten zuiden van de grens. Deze projecten hebben Canadezen ,,wakker […]

  2. […] gevallen aan een seriemoordenaar die volgens de geruchten huishield in de Downtown Eastside, een ruige buurt waar verslaafden over straat zwalken en drugs gebruiken in stegen en achter vuilniscontainers. Al jarenlang verdwenen verslaafde prostituees uit de buurt, zo wist […]

  3. […] na een langdurig politieonderzoek naar de verdwijning van tientallen straatprostituees uit de ruige Downtown Eastside van de stad. Uitvoerig forensisch onderzoek op zijn vervallen boerderij, slachterij en het land […]

  4. […] van marihuana is echter politiek niet haalbaar, zeker niet in de Verenigde Staten, waar drugsbestrijders Canada beschouwen als een noordelijk front bij de ‘war on drugs’. De Amerikaanse Drug Enforcement Administration (DEA) constateert een groeiend gevaar van criminele […]

  5. […] om hun drugs te spuiten, om de verspreiding van ziekten als hepatitis en HIV tegen te gaan. Het omstreden initiatief wordt bedreigd door sluiting door de conservatieve regering van […]

  6. […] gaat het al acht jaar lang, elke dag van 10 uur ’s ochtends tot vier uur ’s nachts bij Insite, de spuitkliniek in de […]

Geef een reactie

Your email address will not be published. Required fields are marked *