Als gevolg van een nieuwe registratiewet in de Verenigde Staten vluchten honderden illegalen naar Canada. Maar dat land stuurt de asielzoekers weer terug omdat de toestroom te groot zou zijn. Volgens hulporganisaties belanden de vluchtelingen zo tussen de wal en het schip.

Door Frank Kuin

BURLINGTON. Hij is ,,een goede burger,” zegt hij. Rehman, een veertiger van Pakistaanse afkomst die alleen met zijn voornaam in de krant wil, heeft vijf jaar met zijn familie in Washington gewoond. Hij werkte er als manager van een pizzarestaurant en betaalde keurig belasting. Twee van zijn kinderen zitten er op school; vier andere zijn in de Verenigde Staten geboren en hebben dus de Amerikaanse nationaliteit. ,,Ik hou van Amerika”, verklaart Rehman. ,,Ik was hier gelukkig.”

Vermont mapNu is hij echter met zijn familie op de vlucht, noordwaarts. Naar Canada willen ze. ,,Daar zouden we veilig zijn”, zegt Rehman, gezeten in de hal van het Leger des Heils in Burlington, Vermont, vlak onder de Canadese grens. Hij wil in Canada asiel aanvragen voordat de Amerikaanse autoriteiten hem uitwijzen naar Pakistan. Daar was hij politiek actief en werd hij met de dood bedreigd, zegt hij. ,,Ik ben bang en wil niet terug.”

Rehmans probleem: hij heeft geen geldige Amerikaanse verblijfsvergunning. Vijf jaar geleden kwam hij aan met een bezoekersvisum, maar dat is allang verlopen. Dat was jarenlang geen obstakel om toch illegaal in de VS te wonen en te werken, maar inmiddels ligt dat anders. Volwassen mannen uit 26 landen, waaronder Pakistan, die in de VS verblijven zonder permanente verblijfsvergunning, moeten zich voor 21 februari laten registeren bij de Amerikaanse Immigration and Naturalization Service (INS). Met die maatregel, genomen in het kader van de terreurbestrijding, hopen de VS meer greep te krijgen op illegalen uit islamitische landen.

De meldplicht behelst onder meer het afnemen van vingerafdrukken, controle van verblijfspapieren en een ondervraging. Een visumovertreding is daarbij geen opsteker en kan leiden tot inhechtenisneming en deportatie. Met dat vooruitzicht, zegt Rehman, is uitwijken naar Canada ,,onze enige keus.”

Honderden vluchtelingen, voornamelijk Pakistanen, zijn Rehman en zijn gezin sinds december voorgegaan in een toeloop op de Canadese grens. Bij de drie drukste overgangen van Ontario en Québec hebben zich volgens het Canadese ministerie van Immigratie sinds 1 januari bijna tweeduizend asielzoekers gemeld. De toeloop is zo groot dat Canada, dat asielzoekers in principe toegang en een hoorzitting verschaft, vluchtelingen sinds twee weken terugstuurt naar de VS, met een afspraak om op een later tijdstip terug te komen. ,,We konden de plotselinge toename niet verwerken”, zegt René Mercier, woordvoerder van het departement van Immigratie in Ottawa.

Asylum seekers trying to cross the U.S.-Canada border at Lacolle (photo AP).

Asylum seekers trying to cross the U.S.-Canada border at Lacolle (photo AP).

Vluchtelingenorganisaties hebben kritiek op de Canadese maatregel, die volgens hen asielzoekers tussen de wal en het schip doet belanden. De Canadese autoriteiten sturen mensen terug naar de Amerikaanse douane, zonder acht te slaan op wat er daar met hun gebeurt, verklaart Michele Jenness van Vermont Refugee Assistance. De Amerikanen hebben op hun beurt geen boodschap aan de afspraak van een migrant met de Canadese douane. De Canadezen ,,houden zichzelf voor de gek als ze denken dat iedereen die wordt teruggestuurd later op zijn afspraak zal kunnen verschijnen.”

Rehman en zijn familie ondervonden dat aan den lijve. Zij volgden een van de drukste routes voor illegalen op weg naar Canada: met de bus van New York City naar Plattsburgh, in het noorden van de staat New York, een rit van zo’n zes uur; dan per taxi naar de grensovergang bij Lacolle, Québec, een uur ten zuiden van Montréal. De taxi draait bij de laatste afslag in de VS om; de laatste paar kilometer tot de grens wordt te voet afgelegd in de vrieskou, met alle bezittingen in een paar tassen en koffers.

Leger des Heils raadt mensen af op goed geluk naar de grens te gaan

Rehman dacht dat hij Canada had bereikt, maar tot zijn grote schrik werd hij met zijn familie teruggestuurd naar de VS – rechtstreeks in de armen van de Amerikaanse douane, die hij juist probeerde te ontlopen. Daar werd hij onderworpen aan een grondig onderzoek. Zijn vrouw en kleine kinderen werden na 16 uur vrijgelaten, maar Rehman en zijn twee zoons van 19 en 18 jaar zaten voor 40 uur vast, totdat een vriend met 1.500 dollar borg per persoon op de proppen kwam. Nu wachten ze bij het Leger des Heils op hun afspraak met de Canadese douane, aan het eind van deze maand.

Dennis Cregan, een kapitein van het Leger des Heils in Plattsburgh die teruggestuurde vluchtelingen afhaalt bij de grens, spreekt van ,,je reinste afpersing.” Wie niet met het borggeld voor de dag kan komen, loopt een groter risico op deportatie, zegt hij. Volgens Cregan zitten tenminste twintig mannen in die situatie. Het Leger des Heils raadt mensen af op goed geluk naar de grens te gaan. Cregan vangt mensen op bij het busstation in Plattsburgh en regelt telefonisch een afspraak voor ze bij de Canadese douane.

Leger des Heils in Burlington, Vermont

Leger des Heils in Burlington, Vermont

Een vestiging in de hoofdstraat van Burlington doet dienst als opvangcentrum voor gestrande migranten. Enkele tientallen stretchers zijn er neergezet; kinderen rennen er rond en spelen een computerspelletje. Pakistaanse vrouwen zitten om zich heen te kijken. Ook worden asielzoekers in een vrouwenhuis ondergebracht, en bij mensen thuis, zegt Jenness.

,,Ik ben blij met alles wat ze voor ons doen”, zegt Ali, een Pakistaan die bij het Leger des Heils wacht op zijn afspraak met de Canadese autoriteiten op 22 februari. Ali, die zijn achternaam niet wil geven, kwam naar Burlington vanuit Chicago, waar hij bijna vijf jaar woonde met zijn vrouw en drie kinderen van 13, 11 en 10 jaar. Hij verdiende er de kost als taxichauffeur. ,,We hebben nooit een beroep gedaan op een uitkering”, zegt hij. Ook hij werd teruggestuurd door de Canadese autoriteiten en vastgehouden door de Amerikaanse totdat hij 1.500 dollar betaalde.

Ali kwam met de schrik vrij, ,,want ik ben nooit ergens bij betrokken geweest, geen misdaad of fraude of wat dan ook”, zegt hij. ,,Ik ben alleen langer gebleven dan mijn visum toestond.” Terug naar Pakistan wil hij niet, uit vrees er te worden ,,gearresteerd of vermoord.” Hij heeft echter ,,goede hoop” dat Canada zijn gezin zal accepteren nu hun Amerikaanse droom is verstoord. Hun flat in Chicago hebben ze al opgezegd. ,,We hadden het naar ons zin hier, alles ging goed. Maar als Pakistanen kunnen we niet meer blijven.”

Geef een reactie

Your email address will not be published. Required fields are marked *