In de Canadese provincie British Columbia zijn meer inheemse claims op het grondgebied dan in de rest van Canada bij elkaar. De bevolking heeft zich bij een referendum uitgeproken tegen inschikkelijkheid bij onderhandelingen over die landclaims. Inheemse groepen verzetten zich.

Door Frank Kuin

VICTORIA. Met een brandende pijl staat Judith Sayers aan de waterkant op het indianenreservaat van de Songhees-stam, nabij het west-Canadese Victoria. Ze spant haar boog en richt op een langzaam afdrijvende, kartonnen kano met een hoop papier aan boord. BOEM! Honderden met benzine overgoten, ongebruikte stembiljetten in de kano, een groot knutselwerk met het opschrift ‘S.S. Referendum’, vliegen in brand.

Judith Sayers bij de brandende boot.

Sayers, een actieve indianenleider, lacht hartelijk, de omstanders juichen. ,,Dit is wat wij vinden van het referendum over indianenrechten,” roept Sayers uit. ,,Wat ons betreft gaat het in rook op. De regering heeft ons een klap gegeven, maar daar worden we alleen maar sterker van. Er ligt een zware strijd voor ons om mensen uit te leggen waarom wij het land bezitten, en de zee, en de grondstoffen. Maar we zullen zegevieren!”

Sayers, bijgenaamd de ‘referendumstrijder’, is een van de meest actieve tegenstanders van een omstreden volksstemming in de Canadese provincie British Columbia over de rechten van de indianenbevolking. Ongeveer 2,2 miljoen kiesgerechtigden in British Columbia (B.C.) konden de afgelopen maanden per post stemmen over acht beginselen die de regering van de provincie wil volgen bij slepende onderhandelingen met de indianen over eigendom van het land. De conservatieve regering hoopt met numerieke steun van de niet-indiaanse meerderheid een impasse te doorbreken.

De situatie rond landbezit is uniek in British Columbia, omdat de indianen er als enige in Canada nooit hebben getekend voor de overdracht van hun land aan blanken. Meer dan vijftig stammen hebben daarom in beginsel aanspraak op zo goed als het hele grondgebied van B.C., een spectaculair landschap van bergen, bossen en meren. In de praktijk wordt het landbezit van de indianen, op hun minuscule reservaten na, niet gerespecteerd. Onzekerheid over inheemse claims schrikt echter investeerders af en frustreert de niet-indiaanse bevolking, die haar huizen en bedrijven op het land heeft gebouwd.

Tegenstanders van het referendum over inheemse rechten in de Canadese provincie British Columbia hebben een kartonnen boot gevuld met stembiljetten.

,,Verdragen met indianen zijn van kritiek belang om zekerheid en economische voorspoed te scheppen,” meent Gordon Campbell, premier van British Columbia. Niettemin kunnen de provincie en de inheemse groepen het al tientallen jaren niet eens worden over de compensatie aan de indianen, zowel in grondgebied als in geld, voor de definitieve overdracht van hun land.

Onlangs maakte Campbell het resultaat bekend van een stemming over de kwestie: een grote meerderheid van de deelnemers steunde de principes van de regering – over het algemeen streng en afwijzend tegenover de claims van de inheemse bevolking. Ruim 90 procent steunde het principe dat ,,bestaande belastinguitzonderingen voor Aboriginals geleidelijk moeten worden afgeschaft.” De uitslag toont dat een aanzienlijk deel van de bevolking de indianen als verwend beschouwt en vindt dat hun eisen zich beter zouden moeten verhouden tot hun kleine aandeel van de bevolking.

,,Verdragen met indianen zijn van kritiek belang om zekerheid en economische voorspoed te scheppen”

Maar hoewel Campbell het resultaat prees als ,,een overweldigend mandaat,” was er veel kritiek op het referendum. Indianenleiders en andere critici verwierpen het als ,,destructief” en ,,racistisch.” Politicologen merkten op dat het onzuiver is om een volksstemming te houden over de rechten van een minderheidsgroep. Uiteindelijk stuurde slechts 36 procent van de kiesgerechtigden het stembiljet in. Anderen stuurden hun biljet uit protest naar Sayers, stamhoofd van de Hupacasath First Nation (zoals indianengroepen worden genoemd).

,,Wij zijn vanaf het begin tegen dit referendum geweest,” verklaart Sayers. ,,Het heeft verdeling gezaaid en aangezet tot haat tegenover de First Nations. De meeste mensen weten te weinig van onze rechten. Ze denken: dat was een kwestie van onze voorouders, waarom moeten wij daar nu voor opdraaien?”

De kartonnen boot met stembiljetten wordt te water gelaten nabij Victoria, in British Columbia.

De reden is eenvoudig, legt ze uit: ,,zij zijn gekomen en hebben ons gekoloniseerd. Ze zeggen dat volgens hun wetten het land van hun is. Maar dat is niet waar. Het is van onze stamhoofden, van ons, het is ons recht.” Het Canadese Hooggerechtshof heeft dat bevestigd, maar onderhandelingen zijn de afgelopen tien jaar toch stroef verlopen, vertelt Sayers. De bevolking van B.C. bestaat voor vier procent uit indianen, ongeveer 150.000 mensen.

Volgens Sayers, die voor haar stam streeft naar een grotere mate van zelfvoorziening op basis van land en grondstoffen, is het referendum bedoeld om de onderhandelingen te saboteren. Premier Campbell beweert het tegendeel. Hij denkt dat het referendum de onderhandelingen juist ,,nieuw leven zal inblazen.” Hij gaat de acht principes van het stembiljet, die hij nu als bindend beschouwt, meegeven aan zijn onderhandelaars bij de besprekingen.

,,We geven ons recht op het land en zelfbestuur niet zomaar op”

Dat is problematisch, want sommige van deze beginselen zijn onbespreekbaar voor de inheemse bevolking. Met name de richtlijn voor indiaans zelfbestuur, waar stammen zich sterk voor maken. Wat de regering betreft krijgt indiaans zelfbestuur een vorm vergelijkbaar met plaatselijk bestuur, waarbij bevoegdheden worden gedelegeerd door Canada en British Columbia. Ruim 87 procent van de deelnemers aan het referendum vond dat een prima plan. Maar met de indianenleiders valt over gedelegeerde bevoegdheden niet te praten.

,,Wij vrezen dat het resultaat van dit referendum de mogelijkheid van een schikking uitsluit,” reageerde Herb George, een onderhandelaar van de First Nations Summit, een overkoepelend orgaan. ,,Als het recht op zelfbestuur niet aan de orde komt, dan onderhandelen wij niet. Jullie kunnen geen economische zekerheid krijgen tenzij wij die aan jullie verschaffen. We geven ons recht op het land en zelfbestuur niet zomaar op.”

Sayers, wiens grootvader betrokken was bij onderhandelingen in de jaren twintig, ziet de toekomst van de besprekingen somber in. ,,We proberen nog steeds om deze kwestie tot een schikking te brengen,” zegt ze. ,,Dat zit me dwars, want ik hoop dat mijn kinderen niet hetzelfde hoeven te doen.”

De boot met stembiljetten voor het referendum over inheemse rechten gaat in vlammen op.

De indiaanse claims

Er zijn meer indiaanse claims op het grondgebied van British Columbia dan in de rest van Canada bij elkaar. Vertegenwoordigers van de Canadese regering sloten in de tweede helft van de 19de eeuw landverdragen met indianenstammen in bijna het hele land – vaak voor weinig meer dan de spreekwoordelijke kralen en spiegeltjes. Bij de Rocky Mountains keerden ze echter om, zodat aan de Canadese westkust nauwelijks verdragen zijn gesloten.

In de recente geschiedenis is in British Columbia slechts één verdrag met een inheemse groep bereikt: de Nisga’a-bevolking uit het afgelegen noorden van de deelstaat tekende in 1998 voor 2.000 vierkante kilometer land, 200 miljoen dollar en zelfbestuur. In ruil heeft de stam afstand gedaan van verdere aanspraken. Met andere inheemse groepen heeft B.C. nooit overeenstemming bereikt.

Dat het toch mogelijk is om tot moderne verdragen te komen is het afgelopen jaar aangetoond in de provincie Québec. Enkele jaren geleden liepen conflicten tussen Québec en de Cree-bevolking over plannen voor dammen om elektriciteit op te wekken nog hoog op. Inmiddels heeft Québec de Cree 3,5 miljard Canadese dollar (2,2 miljard euro) over 50 jaar toegezegd, en consultatie en werkgelegenheid bij toekomstige damprojecten. De Cree hebben in ruil hun oppositie tegen damprojecten in hun traditionele grondgebied laten varen. Dit voorjaar tekende Québec een soortgelijke overeenkomst met de Inuït in het noorden van de provincie.

 

3 Responses to In British Columbia lopen spanningen over inheemse landclaims op

  1. […] van nu een van de meest formidabele opponenten voor de autoriteiten van British Columbia bij het aanhoudende getouwtrek om land aan de westkust. ,,De jongeren beseffen dat we als natie heel wat kunnen bereiken wanneer we ons […]

  2. […] hebben inheemse bevolkingsgroepen, of ‘First Nations’, wegens relatief laat contact, het grondgebied van B.C. nooit afgestaan in landverdragen, zoals in eerdere eeuwen gebruikelijk was in de meer oostelijke delen van het continent. Op papier […]

  3. […] de praktijk wordt inheems eigendom van het land niet gerespecteerd door overheid en bedrijfsleven. Decennialange onderhandelingsronden over landrechten in de […]

Geef een reactie

Your email address will not be published. Required fields are marked *