Canada beschikt over een van de grootste voorraden aan zoetwater ter wereld. Zakenlieden zien water als toekomstige winstmaker. Maar er is ook verzet tegen bulkexport naar dorstige werelddelen. In het afgelegen dorp Grand Le Pierre wordt gehoopt op banen.

Door Frank Kuin

Grand Le Pierre. ,,Goddelijk” noemt Mike Fizzard het water van Gisborne Lake, een van de vele meren in de afgelegen, woeste hoogten van de Oost-Canadese deelstaat Newfoundland. Glashelder is het, zuiver en puur. Het meer, zo’n 10.000 jaar geleden uitgeslepen door een voorbijschuivende gletsjer, heeft geen modderige bodem. In plaats daarvan kun je de keien zo zien liggen onder water – zelfs, zo wordt gezegd, vanuit de lucht als je eroverheen vliegt.

,,Als je hier aan de oever logeert in een hut, kun je het water zo drinken”, zegt Fizzard, een veertiger, herinnerend aan zijn jeugd in Grand Le Pierre, een voormalig visserijgehucht tien kilometer naar het zuiden. Het meer, met een oppervlakte van 28 vierkante kilometer, is omgeven door sprankelend groen en stroken zandstrand. ,,Het blijft een van de mooiste meren die ik ooit gezien heb.”

Anders gezegd, Gisborne Lake bevat een weelde van het soort zoetwater waar men in droge streken van de wereld om staat te springen. Vandaar dat de inwoners van Grand Le Pierre wel brood zien in een plan van een ondernemer uit de regio om het water te verschepen naar de hoogste buitenlandse bieder. Voor Fizzard, een politiek actieve WAO’er, en de andere werklozen van de schilderachtige vissersplaats van zo’n 400 inwoners betekent dat idee hoop op nieuwe banen. Die zijn schaars sinds de Atlantische visserij enkele jaren geleden aan banden werd gelegd wegens overbevissing.

Sommigen in het plaatsje Grand Le Pierre in Newfoundland zien brood in een plan om water uit het nabijgelegen Gisborne Lake te verkopen aan het buitenland.

De ongereptheid van Gisborne Lake staat evenwel in scherp contrast met een verhitte controverse in Canada over het vooruitzicht van grootschalige waterexporten. Tegenstanders, onder wie milieuorganisaties, beschouwen water als de ,,meest dierbare natuurlijke rijkdom” van Canada en voorspellen onherstelbare ecologische schade als het op grote schaal aan meren wordt onttrokken. Volgens een potentiële waterexporteur zou handel in water juist ,,voordelen bieden voor zowel Canada als de dorstige volken van de wereld”.

Canada beschikt, samen met Brazilië, Rusland en China, over de grootste zoetwatervoorraden op aarde. Schattingen van de Canadese voorraden lopen uiteen van 9 tot 20 procent – veel meer dan de bevolking van 30 miljoen nodig heeft. Wetenschappers hebben voorspeld dat Canada het Saoedi-Arabië van 2025 kan worden, als bevolkingsgroei van drinkwater in toenemende mate een schaars goed maakt. Volgens sommige ramingen komt over 25 jaar driekwart van de wereldbevolking zonder voldoende drinkwater te zitten, en zal Canada als een van de weinige landen overblijven met water te over.

Maar hoewel sommige Canadese zakenlieden een geldkraan voor ogen beginnen te krijgen bij de exploitatie van water à la olie, neemt Ottawa nog een afwachtende houding aan. Enerzijds werd vorige maand bekend dat het Canadese ministerie van Milieu ‘s lands water gaat laten taxeren. Een aannemer moet een methode ontwikkelen om de waarde van het water vast te stellen en bij te houden.

Anderzijds bestaat aanzienlijke weerstand tegen commercialisering van water. Water verschilt volkomen van andere grondstoffen die te gelde worden gemaakt, zoals olie en hout, meent Jamie Dunn van de Council of Canadians, een antiglobaliseringsgroep in Ottawa. ,,Water is iets dat we allemaal delen,” betoogt hij. ,,Het heeft een unieke rol in het milieu en in ons dagelijks leven.” Grootschalige onttrekking van water aan Canadese meren uit winstbejag is volgens hem ,,onethisch, immoreel en opportunistisch”. Bovendien, zegt Dunn, ,,de mensen die je op tv ziet omkomen van de dorst zullen zich nooit water kunnen veroorloven dat over de wereld is getransporteerd.”

Een meer in Quebec. Canada beschikt over enorme hoeveelheden zoetwater.

David Anderson, de Canadese minister van Milieu, heeft zich uitgesproken tegen grootschalige export van water. De discussie over de potentiële handel komt, in zijn woorden, in feite neer op de vraag ,,hoe groot de container mag zijn”. Niemand heeft bezwaar tegen export van mineraalwater in flessen. Maar is het ook aanvaardbaar om water straks in ‘bulk’ te verkopen? Per containerschip? Via een pijpleiding? Bij welke inhoudsmaat ligt de grens?

Gisborne Lake is uitgegroeid tot nationale test case in dit debat. Het exploitatieplan voor het meer is afkomstig van de zogeheten McCurdy Groep uit Gander, Newfoundland. Onder de toepasselijke naam ‘Canada Wet’ wil die corporatie een pijpleiding aanleggen van het meer naar Grand Le Pierre. Daar zou een werf voor oceaantankers moeten verrijzen. De tankers moeten zich vol laten lopen met fris drinkwater en dat vervolgens naar afnemers vervoeren, in het Midden-Oosten wellicht, of het Caraïbische Gebied. ,,Als zij ons water willen kopen, dan schept dat banen in Newfoundland”, aldus Gerry White, initiatiefnemer van het plan.

De premier van Newfoundland, Roger Grimes, speelt met de gedachte om White een vergunning te verlenen, ondanks dat zijn voorganger het plan verbood. Waterexporten zouden de provincie 20 miljoen dollar per maand kunnen opleveren – genoeg, zo suggereerde hij, om studiefinanciering voor studenten in de minder bedeelde regio’s te betalen. ,,Ik ben best bereid om het verbod op te heffen als het belang van de bevolking van Newfoundland daarmee gediend is”, aldus Grimes.

,,Als het water hier per tanker vertrekt, worden de banen meeverscheept”

Die welwillendheid druist in tegen pogingen van Ottawa om de tien Canadese provincies vooralsnog te binden aan een vrijwillig verbod op bulkexporten van water. Hoewel daarbij geen unanimiteit is bereikt, heeft de controverse ternauwernood twee eerdere plannen voor waterexport vanuit Canada afgewend. Zo stak British Columbia enkele jaren geleden een stokje voor een plan van het Californische Sun Belt om water van de Canadese westkust naar de VS te transporteren. En Ontario trok, in reactie op felle protesten, een vergunning in van een bedrijf dat 600 miljoen liter water per jaar uit Lake Superior (een van de vijf Grote Meren) wilde verschepen naar klanten in Azië.

Vooralsnog is de voornaamste rem op bulkhandel in water wellicht de twijfelachtige winstgevendheid van de exportvoorstellen. Water is duur om te vervoeren; het is zwaar en er zijn schone tankers voor nodig die niet voor olie of andere grondstoffen kunnen worden gebruikt. Bovendien brengt het veel minder op dan olie, waarschijnlijk nog onvoldoende om de kosten van winning en transport te dekken. Een concrete klant heeft zich voor zover bekend dan ook nog niet in Canada gemeld.

Maar dat is slechts een kwestie van tijd, menen zowel voor- als tegenstanders. De discussie duurt voort zolang de vraag toeneemt. Of, zo merkt de Canadese waterexpert en auteur Marq de Villiers op, totdat bruikbare technologie wordt ontwikkeld ter distillatie van zeewater. ,,Een onderneming die een goedkope en energievriendelijke manier uitvindt om zeewater te ontzouten, zal een Bill Gates-achtige slag slaan”, zegt hij. ,,Dat zou het einde betekenen voor Canadese waterexporten.”

Mike Fizzard is ook tegen bulkexporten. Hij droomt van een lokale fabriek in Grand Le Pierre, op de plek waar nu een stel oude, troosteloze vissersbootjes zijn afgemeerd, waar het water wordt gebotteld. ,,Als het water hier per tanker vertrekt,” zegt hij, ,,dan worden de banen meeverscheept.”

Dorpjes als Grand Le Pierre leefden tot voor kort van de zee, maar de visserij is stilgelegd wegens overbevissing.

Tagged with:
 

One Response to Gisborne Lake inzet van debat over waterexport Canada

  1. […] De Canadese minister van milieu, David Anderson, heeft de conclusies van het rapport toegejuicht. Hij wil deze maand een verdrag sluiten met alle Canadese deelstaten om de uitvoer van zoetwater te verbieden. Geen eenvoudige taak, want niet alle provincies zijn het eens over de noodzaak om waterexporten onder geen beding toe te staan. Zo overweegt Newfoundland, een provincie aan de oostkust die met hoge werkloosheid kampt sinds het verval van de visserij, een vergunning te verlenen aan een onderneming die water wil exporteren uit het Gisborne Meer. […]

Laat een reactie achter bij Het water van de Great Lakes is onvervangbaar | Standplaats Canada Cancel reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *