Canada waarschuwt rokers met keiharde campagne

De Canadese regering is met een confronterende campagne begonnen om rokers beter bewust te maken van de gevaren voor hun gezondheid. Pakjes sigaretten moeten voortaan waarschuwingen bevatten met foto’s van verkoolde longen en andere nadelige effecten. Canada loopt wereldwijd voorop bij de strijd tegen roken.

Door Frank Kuin

MONTREAL. Iedereen weet dat roken de longen verpest, dat je er ademhalingsproblemen van kunt krijgen, keelkanker, rotte tanden en hart- en vaatziekten. Toch zetten miljoenen rokers dag in, dag uit dat besef opzij om telkens weer een sigaret op te steken. De Canadese overheid hoopt dat patroon te doorbreken met een nieuwe, beeldende anti-tabakscampagne, de eerste van zijn soort ter wereld.

‘Sigaretten veroorzaken mondziekten’

Onder het motto ,,het is tijd om te laten zien wat sigaretten werkelijk werkelijk doen,” moet elk pakje sigaretten dat in Canada wordt verkocht tegenwoordig voor de helft zijn bedekt met een afschrikwekkende foto van tumoren, zwarte longen, verrot tandvlees, vergeelde tanden of een ander gruwel. De zestien verschillende foto’s en bijbehorende teksten, die tabaksfabrikanten in gelijke mate over hun pakjes moeten verspreiden, zijn voorgeschreven door het Canadese ministerie van Gezondheid. Ze dienen de roker tot stoppen te choqueren.

‘Sigaretten veroorzaken longkanker’

,,Waarschuwing: Sigaretten veroorzaken longkanker,” luidt een van de teksten, naast een foto van een ziekenhuispatiënt aan ademhalingsapparatuur. ,,Elke sigaret die je rookt vergroot de kans dat je longkanker krijgt,” staat er in kleinere letters bij. Een andere afbeelding, een close-up van het gebit van een roker, meldt dat ,,Sigaretten mondziekten veroorzaken; Sigarettenrook leidt tot mondkanker, tandvleesziekten en tandverlies.” Twee van de overige afbeeldingen zijn ,,Sigaretten maken je hart kapot” en ,,Kinderen doen wat kinderen zien,” bedoeld om schuldgevoel op te wekken bij rokende ouders.

‘Gebruik van tabak kan leiden tot impotentie’

Een van de meest spraakmakende afbeeldingen is die van een kromhangende, half opgerookte sigaret met het bijschrift ,,Van tabaksgebruik kun je impotent worden.” De verklaring: ,,Sigaretten kunnen seksuele impotentie veroorzaken wegens verminderde bloedstroom naar de penis. Dit kan beletten dat je een erectie krijgt.” Evenals bij de andere teksten wordt de stelling zorgvuldig onderbouwd met referenties aan wetenschappelijke onderzoeken, compleet met voetnoten. In alle pakjes zijn bovendien tips gevoegd om met roken te stoppen.

‘Uw kinderen doen u na’

Tabaksproducenten hebben zich vergeefs tegen de nieuwe wet verzet. Rob Parker, president van de Canadese Raad van Tabaksproducenten, spreekt van een ,,publiciteitsstunt” van de Canadese regering. Hij wijst erop dat er geen bewijs is dat afschrikwekkende boodschappen werken. Volgens Parker bestaat juist de kans dat de etiketten rebelse pubers aantrekken (‘spaar ze alle zestien!’). Hoge belastingen op tabaksproducten en scholing over de gevaren hebben tot nog toe niet geleid tot een afname van roken onder tieners.

‘Sigaretten stokken uw adem’

Gezondheidsorganisaties in Canada hebben de strategie juist geprezen. Cynthia Callard van de groep Artsen voor een Rookvrij Canada noemt de maatregel ,,een enorme stap vooruit.” Volgens haar waren de oude opschriften van pakjes sigaretten in Canada niet effectief meer. Tabaksverpakkingen waren al jaren voorzien van opschriften als ,,Van roken kun je doodgaan” en ,,Sigaretten zijn zeer verslavend,” zonder foto’s. Er is echter ook kritiek: de Canadese Raad voor Niet-Roken spreekt van ,,intimidatie” en bepleit een positievere aanpak, met teksten als ,,Wees een held en stop ermee!”

‘Sigaretten maken je hart kapot’

En Canadese rokers? Lynne Provencher, een gematigd roker uit Toronto, noemt de foto’s van zwarte longen lelijk, maar op zichzelf geen motivering om te stoppen. ,,Ik betwijfel of er een bewusteling is in de westerse wereld die nog niet wist dat roken een hoop nadelige gevolgen heeft,” verklaart ze. Mike Dennis uit Montreal is door de afbeeldingen wel aan stoppen gaan denken – al is hij nog niet tot actie overgegaan. ,,Je voelt je er schuldig door,” zegt hij. ,,Vooral die met tumoren in de longen en het hart doen je beseffen dat je het eigenlijk niet moet doen. De kromme sigaret is eerder lachwekkend.”

Overigens leidt de controverse rond de afbeeldingen tot nieuwe zakenideeën. Zo biedt een sigarettendoos uitkomst voor wie niet bij elke peuk aan verkoolde longen wil worden herinnerd. Of wat te denken van bedrukte stickers om over de fatale medische condities heen te plakken? Enkele alternatieve boodschappen: ,,Roken staat hartstikke stoer” en ,,Sigaretten smaken geweldig na seks.” Wetenschappelijke referenties komen hier niet aan te pas.