Canadese sitcom over moslims

De komische televisieserie ‘Little Mosque on the prairie’ ging deze week in Canada in première. In de VS en Groot-Brittannië is al belangstelling voor deze sitcom over moslims. Milde grappen om tolerantie en wederzijds begrip te bevorderen.

Door Frank Kuin

MONTREAL. Amaar, een vlotte jonge moslim, praat op een vliegveld in Canada in zijn mobieltje. „Dit slaat toch niet in als een bom, ik heb dit maanden voorbereid”, zegt hij tegen zijn moeder. „Dit is Allahs wens voor mij.” Een medepassagier in de rij voor de incheckbalie maakt zich geschrokken uit de voeten. Even later wordt Amaar in de kraag gevat door twee politiemannen. „Niet zo snel”, zegt een van hen. „Jij gaat vandaag niet naar het paradijs.”

Acteurs van de Canadese sitcom Little Mosque on the Prairie.

Er blijkt sprake van een misverstand: Amaar is op weg naar de Canadese prairie met niets dan goede bedoelingen. Hij heeft een baan als jurist opgezegd om imam te worden van een kleine moslimgemeenschap in het denkbeeldige Mercy, Saskatchewan. Dat is „Allahs wens”, waar hij over sprak – en het concept van Little Mosque on the Prairie, een komische televisieserie van de Canadese omroep CBC met moslimpersonages in de hoofdrollen die deze week in première is gegaan onder grote belangstelling uit Canada en de Verenigde Staten.

Amaar komt in Mercy in aanraking met zowel moslims van verschillende achtergronden (Yasir, een Libanees-Canadese aannemer; Fatima, een Nigeriaans-Canadese caféhoudster), als niet-moslims (Duncan, een Anglicaanse predikant; Sarah, een huisvrouw van Ierse achtergrond). Het klimaat van achterdocht in Noord-Amerika sinds 11 september 2001 dient daarbij als spanningsveld voor culturele misverstanden die tot hilariteit leiden.

‘Little Mosque’ – de titel is een speling op Little House on the Prairie, een Amerikaanse dramaserie uit de jaren 70 over een pioniersgezin – is de eerste comedyserie, ofwel sitcom, met een islamitisch thema op de Noord-Amerikaanse televisie. Het programma is bedacht door Zarqa Nawaz, een Canadese filmmaakster die zelf van Toronto naar de prairie verhuisde. Zij maakte eerder een documentaire over een geschil bij haar moskee rond een houten afscheiding tussen mannelijke en vrouwelijke gebedsgangers.

Gaandeweg zag ze ook humor in die situatie, die centraal staat in een van de afleveringen. „Ik hoop dat mensen samen met moslims kunnen lachen, zoals ze ook om anderen lachen”, aldus Nawaz. „Op het televisienieuws zien we moslims bijna elke dag in conflictsituaties. Daardoor ontstaat een eenzijdig beeld. De humor in Little Mosque zit in alledaagse dingen.”

Een geschil over de barrière tussen mannen en vrouwen in de moskee is een van de thema’s van Little Mosque on the Prairie.

Mede daarom heeft de CBC het concept omarmd. Canada, een land van 30 miljoen mensen met naar schatting 800.000 moslims, ziet zichzelf veelal als een land dat als geen ander probeert om werk te maken van culturele diversiteit. De nationale omroep onderschrijft dat principe met Little Mosque, dat soms best scherp kan zijn, maar over het algemeen een toon van respect aanhoudt.

Mary Darling, producent van de serie, zegt dat er een „duidelijke grens” is waar de makers niet overheen zullen gaan. „We hebben het over een wereldreligie, dus een zekere eerbied is geboden”, zegt zij, na een vraag of de rellen over de Deense karikaturen haar vorig jaar bedenkingen bezorgden over het project. „Het afbeelden van de profeet zou die grens overschrijden, net als grappen over 11 september.”

„Op het televisienieuws zien we moslims bijna elke dag in conflictsituaties”

Reacties in Canada op de eerste aflevering waren deze week overwegend positief. Volgens John Doyle, televisiecriticus van het dagblad The Globe and Mail, „versterkt het onze tolerantie als we milde grappen maken over moslims. Want ze kunnen vreemde types zijn, net als iedereen.” Columniste Margaret Wente ergerde zich juist aan het belerende karakter van het programma; zij vond het „pijnlijk correct”.

Is met de Canadese kijkers ook het Amerikaanse publiek klaar voor een sitcom over moslims? Op de Amerikaanse nieuwszender CNN werd er vorige week naar aanleiding van Little Mosque over gedebatteerd. Volgens een van de deelnemers zou de comedy een bijdrage kunnen leveren aan begrip tussen moslims en niet-moslims in Amerika, net zoals de klassieke sitcom All in the Family (rond de huisvader Archie Bunker) racisme en xenofobie op een milde manier aan de orde stelde.

Darling, die zelf opgroeide in het Amerikaanse Minneapolis, is optimistisch dat de show binnenkort ook in de VS te zien zal zijn. „We hebben al een dialoog gecreëerd”, zegt ze. Vanuit Groot-Brittannië bestaat eveneens belangstelling, en de makers willen het programma ook in andere Europese landen aanbieden. De markt moet er zijn, want, zoals Amaar sarcastisch opmerkt wanneer een grapje zijn ondervrager ontgaat: „Moslims staan nu eenmaal in de hele wereld bekend om hun gevoel voor humor.”

Thema’s: botsingen en misverstanden

Thema’s van enkele afleveringen van Little Mosque on the Prairie, de Canadese comedyserie over een moslimgemeenschap in een plattelandsdorp:

– een barrière tussen mannen en vrouwen in de nieuwe plaatselijke moskee leidt tot een strijd tussen de geslachten;

– een open huis in de moskee, bedoeld om een brug te bouwen tussen moslims en niet-moslims, heeft onvoorziene gevolgen;

– de moeder van Yasir, een van de hoofdpersonages, komt op bezoek vanuit Libanon, en dringt erop aan dat hij een tweede vrouw neemt;

– jonge moslima Rayyan en haar moeder verschillen van mening over gemengd zwemmen in het plaatselijke zwembad.