Het Canadese technologiebedrijf Research in Motion geldt als pionier op de markt van mobiele e-mail. Iedereen in bedrijfsleven en politiek wil een BlackBerry, om altijd en overal e-mail op zak te hebben. Op bezoek bij de bron van de rage in Waterloo, Ontario. “Ze hebben een nieuwe markt geschapen.’’

Door Frank Kuin

Waterloo. Een ploeg werknemers in lange blauwe jassen staat aan de brommende productielijnen van technologiebedrijf Research in Motion (RIM) in de Canadese provinciestad Waterloo, een uur rijden buiten Toronto. Onophoudelijk rollen BlackBerry mobiele e-mailers van de lopende band.

BlackBerry toestel

Robotarmen voorzien plaatjes van minuscule componenten. Antennes, beeldschermpjes, toetsenbordjes en omhulsels worden gemonteerd en voilà: de onmiskenbare gedaante van de elitaire supermobieltjes met e-mail en internet wordt zichtbaar. Momenteel gaan ze met een snelheid van zo’n 700.000 exemplaren per kwartaal de deur uit en het worden er steeds meer. Want zonder BlackBerry wil geen baas in het bedrijfsleven vandaag de dag meer worden gezien.

De BlackBerry – zo genoemd omdat de toetsjes doen denken aan de gelijknamige vrucht, de braam – is uitgegroeid tot een internationaal technologiefenomeen. Met name in Noord-Amerika is het mobiele e-mailapparaatje bij hooggeplaatste gebruikers in de zakenwereld en bij overheidsinstanties aangeslagen. Inmiddels hebben meer dan vier miljoen klanten hun e-mail en internet op zak via de BlackBerry; RIM verwacht begin dit jaar de vijf miljoen te halen. Charmaine Eggberry, vice-president van RIM voor de Europese markt, spreekt van “een buitengewoon gezonde groeicurve.’’

RIM heeft zich in enkele jaren ontpopt tot pionier op het terrein van draadloze e-mail. Het Canadese bedrijf werd in 1984 opgericht door Mike Lazaridis, een Turkse immigrant die studeerde aan de technische universiteit van Waterloo. Hij ontwikkelde er een systeem voor en produceert zowel de apparaatjes als de software. RIM biedt de dienst aan in meer dan vijftig landen, via de mobiele netwerken van ruim 150 telefoonbedrijven, waaronder Cingular, Vodafone en KPN.

En passant is de term BlackBerry synoniem geworden voor mobiele e-mailer, zoals Luxaflex dat is voor lamellen. Ongeveer de helft van de gebruikers van draadloze e-mail wereldwijd is klant van RIM. Stafleden van het Witte Huis en het Pentagon gebruiken BlackBerries, evenals leden van het Amerikaanse Congres en zo’n 60.000 bedrijven en organisaties. De Amerikaanse president George Bush heeft er een, tv-ster Oprah Winfrey ook. In Noord-Amerika heeft het fenomeen een eigen terminologie; je kunt iemand “rimmen’’. Kortom, RIM is verantwoordelijk voor een rage. “Ze hebben een markt geschapen,’’ zegt Rob Sanderson, analist bij American Technology Research in Los Angeles.

Productie van BlackBerry toestellen in het Canadese Waterloo (foto RIM).

Het idee achter de trend is dat de productiviteit van werknemers stijgt als ze altijd en overal toegang hebben tot hun e-mail en andere zakelijke gegevens, ook wanneer ze niet achter hun bureau zitten. Post en informatie is continu beschikbaar, en e-mail kan worden gelezen of beantwoord vanuit een taxi of een lift, wachtend op een trein, of letterlijk in de wandelgangen – tijd die anders verloren gaat. Volgens Eggberry stelt de BlackBerry de gemiddelde gebruiker in staat 53 minuten per werkdag te benutten die anders verspild zouden worden. “Het rendement van de investering is aantrekkelijk.’’

Gebruikers dwepen met het fenomeen. “Je hebt je vinger voortdurend aan de pols van het bedrijf,’’ verklaart Daniel Pinsky, een netwerkveiligheidsanalist in Toronto met ervaring bij zowel de Canadese overheid als in het bedrijfsleven. “Als consulent wil je niet vijf of tien minuten wachten op een belangrijk bericht. Teruggaan naar het bureau of een hotelkamer om e-mail te checken is geen optie. Het is van zeer groot belang dat je informatie op tijd krijgt, en de BlackBerry-technologie zorgt daar beter voor dan welke andere ook.’’

Hoeksteen van die technologie is de zogenoemde push e-mail. Berichten naar het werkadres worden direct en automatisch naar de BlackBerry doorgestuurd, ofwel “geduwd’’. De supertelefoon begint te zoemen of te rinkelen zodra er eentje binnenkomt. Het postvak is bovendien gesynchroniseerd met dat op de computer op kantoor. De BlackBerry stelt bedrijven zo in staat om delen van hun werknemersbestand vrij te maken van hun bureaus, of – het is maar hoe je het bekijkt – voortdurend achter de vodden te zitten met de laatste noodgevallen, ook na vijven, ‘s avonds laat, tijdens de lunchpauze of tijdens de kerstvoorstelling van de kinderen op school.

Altijd en overal e-mail ontvangen is zo verslavend dat het apparaatje ‘CrackBerry’ wordt genoemd

En dat willen alle betrokkenen maar wat graag. De mogelijkheid om op je wenken bediend te worden, berichten te ontvangen en versturen terwijl je naar de tv zit te kijken, of stiekem tijdens het avondeten of een saaie vergadering, is bijzonder verslavend, melden gebruikers. Niet voor niets heeft het verschijnsel de bijnaam CrackBerry, een zinspeling op de harddrug. Pinsky, zelf de trotse eigenaar van twee BlackBerries, had een collega die geen minuut zonder kon, zegt hij. “We grapten dat hij zijn BlackBerry meenam onder de douche.’’

RIM vaart buitengewoon wel bij dat uitdijende netwerk van toegewijde gebruikers, dat het hoofdzakelijk voor zich wint door het BlackBerrysysteem te verkopen aan bedrijven en overheidsinstanties. Vorig jaar boekte het bedrijf een omzet van 1,35 miljard Amerikaanse dollar (1,14 miljard euro) en een winst van 213 miljoen. Met een marktwaarde van 12,5 miljard is RIM inmiddels het grootste technologiebedrijf in Canada. Lazaridis en zakelijk directeur Jim Balsillie, die samen de top van RIM vormen, zijn uitgeroepen tot twee van de honderd invloedrijkste personen op aarde door het Amerikaanse weekblad Time.

De sleutel tot het succes van de BlackBerry is volgens waarnemers een met vallen en opstaan opgebouwde expertise. Het product dat uiteindelijk de BlackBerry werd begon in 1989, lang voor de popularisering van mobieltjes en e-mail, als een semafoon die RIM maakte in opdracht van Ericsson. Bij de ontwikkeling nam Lazaridis een aantal goede beslissingen. Zo verwierp hij schermpjes met handschriftherkenning, in zwang in de jaren negentig. Hij koos voor een volledig qwerty-toetsenbordje dat met de duimen wordt bediend. Het leidde tot een modern kwaaltje: BlackBerry thumb, een gevolg van overmatig gebruik. Maar het sloeg aan.

Van doorslaggevend belang voor RIM is bovendien de beveiliging van berichten, een topprioriteit van de systeembeheerders van grote organisaties. Onderschepping van e-mails met zakelijke geheimen in de ether moest van het begin af aan worden uitgesloten om hen ervan te overtuigen aan draadloze e-mail te beginnen. Grote afnemers hebben daarom een aparte server, de zogenoemde BlackBerry Exchange Server (BES), waar berichten worden gecodeerd voordat ze het gebouw verlaten.

In Noord-Amerika gaan alle BlackBerry-berichten, zo’n honderd miljoen per dag, door een datacentrum in Waterloo voor verificatie; voor Europa is er een soortgelijke faciliteit in Egham, bij Londen. “Op dit moment kan geen van de concurrenten zo goed als RIM voldoen aan de veiligheidseisen van systeemmanagers“, aldus Geoff Blaber, analist op het gebied van de mobiele communicatiemarkt bij IDC in Londen.

Hoofdkantoor van BlackBerry-maker Research in Motion in Waterloo, Ontario.

De vraag is evenwel of RIM zijn lucratieve opmars kan volhouden nu de markt die het heeft aangezwengeld, proporties van betekenis aanneemt. Het groeipotentieel van de mobiele e-mailbranche is enorm, en grote producenten van e-mailsoftware en mobiele telefoons zijn niet van zins om lijdzaam toe te kijken terwijl de BlackBerry de wereld verovert. Giganten als Nokia, Motorola en Microsoft komen met hun eigen apparaatjes en systemen, in directe aanval op de positie van RIM. Elk hopen ze een zogenoemde BlackBerry-killer te ontwikkelen, een product dat de dominantie van RIM kan doorbreken.

“RIM staat voor een enorme uitdaging,’’ zegt Blaber. “Op dit moment is BlackBerry bepalend voor mobiele e-mail, zowel in Noord-Amerika als in Europa. BlackBerry geniet een grote herkenbaarheid. Die zal RIM hard nodig hebben wanneer de concurrentie intensiveert. Het valt te bezien hoe sterk gebruikers hechten aan het merk BlackBerry als ze zien dat anderen een soortgelijke dienst kunnen leveren.’’

Onder de producenten van mobiele telefoons heeft met name Nokia de jacht op RIM geopend. Onlangs heeft Nokia Intellisync overgenomen, een rivaal van RIM op het gebied van software voor push e-mail. Met het zogenoemde Nokia Business Center, een systeem met draadloze e-mail dat in de eerste helft van dit jaar wereldwijd beschikbaar moet zijn, richt het telefoonfabrikant uit Finland zich direct op de zakelijke markt, het hoofddomein van RIM. Het Amerikaanse Motorola heeft eveneens een nieuwe serie modellen supermobieltjes op stapel staan, onder de naam Q.

Tevens is Microsoft in het offensief. De softwaregigant komt eerdaags met een nieuwe versie van Windows Mobile, een verlengstuk van Windows met push e-mail. Tot nog toe heeft Microsoft weinig vooruitgang geboekt op de mobiele datamarkt; dat zou evenwel kunnen veranderen nu het een alliantie is aangegaan met Palm, maker van de Treo, de meest succesvolle concurrent van de BlackBerry. Een Treo met Windows Mobile 5.0 komt dit jaar op de markt. Met zijn toegang tot de e-mailnetwerken van vele bedrijven en organisaties is Microsoft een imposante tegenstander.

“Op dit moment is BlackBerry bepalend voor mobiele e-mail, zowel in Noord-Amerika als in Europa’’

Een ernstige complicatie voor RIM is bovendien dat het verwikkeld is in een slepende rechtszaak rond patenten op mobiele e-mail in de VS, veruit de grootste markt voor BlackBerries. Aanleiding van het conflict is een claim van NTP, een slapend holdingbedrijfje in de staat Virginia, dat RIM bij de ontwikkeling van de populaire BlackBerry inbreuk zou hebben gemaakt op vijf patenten op mobiele e-mailtechnologie in zijn bezit. Een jury gaf NTP, dat nooit een apparaatje heeft gemaakt, in 2003 gelijk, waarop een rechter een verspreidingsverbod afkondigde.

RIM ging in beroep en het verbod werd zolang opgeschort. Nu nadert het beroepsproces zijn einde. Binnenkort beslist een rechter in Virginia of de verkoop van BlackBerries in de VS inderdaad moet worden gestaakt. Weinigen verwachten dat het zo ver zal komen; aangenomen wordt dat RIM en NTP het conflict zullen schikken, wellicht voor 1 miljard dollar. Niettemin brengt het patentconflict een steeds acutere onzekerheid met zich mee die potentiële nieuwe gebruikers afschrikt. Consultant Gartner adviseerde ondernemingen eind vorig jaar om met de aanschaf van nieuwe BlackBerrysystemen te wachten, en uit te kijken naar alternatieven. De concurrentie ruikt bloed; sommige, waaronder Nokia, zijn allianties aangegaan met NTP.

Het spervuur aan concurrerende producten en juridische problemen heeft een drukkend effect op de aandelenwaarde van RIM, zowel aan de New Yorkse schermenbeurs Nasdaq als aan de effectenbeurs van Toronto. Die is in het afgelopen jaar met zo’n 20 procent teruggelopen. Beleggers vrezen dat de groei van de onderneming stagneert, een vrees die werd versterkt toen RIM in november de ramingen voor nieuwe gebruikers dit kwartaal met 8 procent naar beneden bijstelde ten opzichte van een eerder geschatte 680.000 à 710.000. RIM weet dit aan een vertraging bij de introductie van een gloednieuw model, de 8700 – een geheel herziene, snellere BlackBerry met een Intel-chip die het antwoord vormt op de concurrentie.

Toch is het te vroeg om te concluderen dat RIM zijn beste tijd heeft gehad, meent Barry Richards, analist bij Paradigm Capital in Toronto die RIM al tien jaar volgt. “RIM is geen piepklein bedrijfje meer,’’ zegt hij. “Ze halen dit jaar een omzet van 2 miljard dollar, en hebben geld voor innovatie, marketing en juridische schikkingen. Bovendien is het niet eenvoudig om na te doen wat RIM doet. Je kunt niet zomaar vijftig ingenieurs bij elkaar zetten en zeggen: verzin er iets op. RIM heeft zijn producten verfijnd over een periode van vijftien jaar. Het heeft een aanzienlijke voorsprong.’’

BlackBerry doet intrede in Europa

Nederland was een van de eerste Europese landen waar de BlackBerry werd geïntroduceerd. In november 2002 lanceerde Telfort de mobiele e-mailer in Nederland, kort nadat in Groot-Brittannië, Duitsland en Ierland BlackBerries beschikbaar waren.

Nederlanders zijn geschikte klanten voor BlackBerry, zegt Steve Heath, business unit manager bij RIM voor de Benelux. “Nederlanders staan open voor nieuwe technologie en hebben belangstelling voor de laatste apparaatjes,’’ zegt hij. “Cultureel gezien past de BlackBerry goed op de Nederlandse markt.’’

Evenals in andere Europese landen was het sms’en via mobiele telefoons in Nederland al ingeburgerd toen de BlackBerry op de markt kwam. Dit in tegenstelling tot Noord-Amerika, waar RIM zijn klanten aanvankelijk moest overtuigen van de waarde van mobiel dataverkeer.

Inmiddels maken in Nederland naar schatting enkele tienduizenden mensen gebruik van BlackBerries. Ongeveer driekwart van hen zijn zakelijke gebruikers; de rest zijn individuele consumenten. De dienst wordt in Nederland aangeboden door KPN, Vodafone en T-mobile. Heath: “Een echt keerpunt hebben we nog niet bereikt, maar dat komt wel.’’

Onder de organisaties die de BlackBerry-dienst in huis hebben gehaald zijn ABN Amro, PricewaterhouseCoopers en het ministerie van Defensie. Wellicht de bekendste gebruiker in Nederland is premier Balkenende. Hij ontdekte de BlackBerry toen hij in het ziekenhuis lag en raakte bedreven in het duimen van berichten.

Voor consumenten kost een contract met een telefoonbedrijf voor dataverkeer met een BlackBerry zo’n 35 euro per maand. De apparaatjes zelf zijn doorgaans voor voordelige prijzen te krijgen van telefoonbedrijven. Zij subsidiëren de aanschaf van de hardware omdat BlackBerry-gebruikers gunstige opbrengsten opleveren. Bedrijven kopen een systeem aan met een server en meerdere BlackBerries.

This post is also available in: Engels

Tagged with:
 

14 Responses to Toplieden verslaafd aan mobiele e-mail van BlackBerry

  1. […] lopen hier tienduizenden werknemers van financiële instellingen gehaast over straat met hun Blackberry’s en koffie van Starbucks. Nu hebben de banken hun werknemers veelal opdracht gegeven om thuis te […]

  2. […] Er bestaat echter onduidelijkheid over de maatstaven die worden gehanteerd om te bepalen of een overname „in het voordeel is van het land”, en wat een „strategische reserve” is. Critici vragen zich af of Canada in het vervolg ook een veto zal uitspreken over andere potentiële overnames van grote Canadese bedrijven. Wat te doen, bijvoorbeeld, als een buitenlandse koper zich aandient voor de producent van olie uit teerzanden Suncor, of voor Research in Motion, de maker van de BlackBerry? […]

  3. […] een onontbeerlijk apparaatje in de zakenwereld en de politiek – tot aan president Obama toe. Zo onmisbaar en verslavend werd e-mail-op-zak, dat de BlackBerry, met het kenmerkende toetsenbordje, de bijnaam ‘CrackBerry’ kreeg – naar […]

  4. […] met een nieuw besturingssysteem, QNX. Dat moet BlackBerry in staat stellen een sprong te maken van mobiele e-mailer tot een veelzijdiger […]

  5. […] de onderbreking te wijten was aan een intern probleem is een gevoelige klap voor het bedrijf, een pionier in mobiele e-mail met een reputatie van veiligheid en betrouwbaarheid. In tegenstelling tot andere producenten van smartphones, zoals Apple, Samsung […]

  6. […] de pionier van mobiele e-mail, verkocht wereldwijd 11,1 miljoen BlackBerry’s in de drie maanden tot begin maart. Dat was net […]

  7. […] is dat het in hoog tempo marktaandeel blijft verliezen aan de concurrentie. RIM, ooit leider op de internationale markt voor smartphones, had in het eerste kwartaal van 2012 nog slechts 6,4 procent van de markt in handen, vergeleken met […]

  8. […] wordt door duizenden werknemers van RIM koortsachtig gewerkt aan een project dat de pionier van mobiele e-mail moet redden van een vroegtijdige ondergang op de wereldmarkt: de ontwikkeling van een gloednieuw […]

  9. […] de wereldmarkt in handen, zo bleek deze week uit cijfers van onderzoeksbureau IDC. BlackBerry, de pionier van mobiele e-mail en ooit marktleider, had nog slechts 4,8 procent. Een jaar geleden was dat nog 11,5 […]

  10. […] de nieuwe toestellen, bieden ze dan ook weinig duidelijkheid over de toekomst van het bedrijf. De pionier van mobiele e-mail is de afgelopen jaren in sterke mate overvleugeld door concurrenten die veel eerder op de markt […]

  11. […] Lazaridis, de uitvinder van de BlackBerry, dat in het vorige decennium onstuimig uitgroeide tot een wereldleider op het gebied van mobiele e-mail. Vergeet vooral het slapende concern waar de miljarden binnenstroomden terwijl het genadeloos werd […]

  12. […] Het bod van Fairfax, dat neerkomt op 9 dollar per aandeel, vormt een allerlaatste reddingspoging voor BlackBerry, de voormalige leider op de wereldmarkt voor smartphones, die zijn koppositie de afgelopen jaren heeft verkwanseld. Fairfax wil BlackBerry van de beurs halen, zodat het bedrijf zich zonder druk van aandeelhouders kan concentreren op een manier om te blijven bestaan als een kleine speler voor zakelijke klanten. […]

  13. […] wordt dat Chen zich, mede wegens zijn eigen expertise, zal concentreren op de zakelijke markt, de oorspronkelijke niche van BlackBerry. Het is niet direct duidelijk wat dat zou betekenen voor de […]

  14. […] in dezelfde periode een jaar geleden, onderstreepte de aanhoudende problemen van BlackBerry, de voormalige leider op de smartphonemarkt. Analisten hadden gerekend op een omzet van 1,1 miljard. Het aandeel van BlackBerry daalde vrijdag […]

Laat een reactie achter bij BlackBerry mag nooit opnieuw stilstaan | Standplaats Canada Cancel reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *